Openbare basisschool De Koningslinde in Vught werkt volgens het principe van het International Primary Curriculum (IPC). Leerlingen worden nieuwsgierig gemaakt en gemotiveerd om te leren in samenhang. De Toverballenkar – die door een van de leerkrachten is ontwikkeld – sluit hier naadloos op aan. Met de materialen uit de kar worden leerlingen tijdens de pauze aangezet tot onderzoeken en ontdekken.
IPC
Het International Primary Curriculum (IPC) biedt openbare basisschool De Koningslinde houvast bij het onderwijs. Het IPC is een integraal, thematisch en creatief curriculum voor kinderen van 4 tot 12 jaar, dat is gericht op de creatieve en de zaakvakken. Het bevat een duidelijk leerproces met specifieke leerdoelen en vaardigheidsdoelen voor elk vak. Ook speelt het IPC in op de steeds kleiner wordende wereld door doelen voor burgerschap te definiëren.
De Koningslinde biedt een groot aantal vakken geïntegreerd aan in thema's. De leerlingen leren om vaardigheden te ontwikkelen die hen voorbereiden op de toekomst. Naast rekenen en taal gaat het om 21e eeuwse vaardigheden, zoals samenwerken, kritisch denken, creatief denken, computational thinking, ICT-vaardigheden, plannen, presenteren, ondernemerschap en probleemoplossend denken. De leerkracht speelt hierbij een belangrijke rol: hij is de spil in het geheel, maakt leerlingen nieuwsgierig en motiveert hen om te leren in samenhang. Op die manier wordt onderwijs betekenisvol.
We leren kinderen goed voor zichzelf, de ander en voor de natuur te zorgen”
Toverballenkar
De Toverballenkar, die is ontwikkeld door leerkracht Marga van Gijn, sluit goed aan op het nieuwe IPC-schoolconcept van De Koningslinde. Voor haar master Special Needs Education (SEN) deed Van Gijn onderzoek, waarbij ze constateerde dat leerlingen op het schoolplein nauwelijks werden uitgedaagd om te ontdekken en te leren. De traditionele materialen – zoals karren, fietsjes en de zandbak – bleken weinig nieuwsgierigheid uit te lokken. Daarom verzamelde ze andere materialen – zogenaamde loose parts – deze haalde ze uit de afvalstroom bij scheepswerven, winkels, bedrijven en bij het grof vuil. Deze loose parts zijn allemaal schoongemaakt en bijeengebracht in de Toverballenkar: een kar met wielen die leerkrachten of kinderen naar het schoolplein kunnen rijden.
De Toverballenkar is bedoeld is om het creatieve gedrag van de leerlingen te stimuleren, ze nieuwsgierig te maken en ze te laten onderzoeken. Het is een extra mogelijkheid om leerlingen betekenisvol onderwijs te bieden en om mondige, kritische en creatieve burgers van hen te maken. Ook ouders worden betrokken bij de Toverballenkar. Zij helpen bijvoorbeeld mee met het verzamelen van spullen. Het werken met loose parts heeft ook invloed op duurzaam denken in de thuissituatie. Zo worden ouders uitgenodigd om na te denken of producten die anders in de afvalstroom terechtkomen nog bruikbaar kunnen zijn op school.
Daarnaast biedt de Toverballenkar leerkrachten een bepaalde vrijheid van handelen. Doordat het initiatief vanuit de school komt, voelt het niet alsof er van bovenaf een nieuwe werkwijze wordt opgelegd. De leerkrachten zijn door Marga van Gijn meegenomen in het gedachtengoed en het doel van het spelen met de Toverballenkar. De leerkrachten zijn dan ook enthousiast over de kar en werken er met veel plezier mee. Ook de medewerking van de ouders werkt stimulerend.
Het werken met loose parts past heel goed bij ons streven naar duurzaamheid; je komt erachter dat afval prima dienst doet als materiaal om kinderen nieuwsgierig te maken en ze te laten ontdekken”
Implementatie
De Koningslinde hanteert het uitgangspunt dat vernieuwing duurzaam moet zijn. De leerlingen zijn immers niet gebaat bij steeds weer nieuwe veranderingen die niet in elkaars verlengde liggen en weinig zinvol zijn. Daarom betrekt de directie de leerkrachten nadrukkelijk bij de invoering van het IPC en het werken met de Toverballenkar. Leerkrachten moeten er bovenal plezier in hebben. Ze moeten ook de kans krijgen om te ervaren wat de nieuwe werkwijze oplevert. Is deze ervaring positief, dan wordt de volgende stap gezet in de implementatie. Zo legt De Koningslinde een stevig fundament onder de vernieuwing.
Het IPC heeft De Koningslinde ondersteund om de implementatie van het nieuwe schoolconcept teambreed op te pakken. Het IPC organiseert bijvoorbeeld intervisiedagen en biedt inhoudelijke ondersteuning via het internet. Daarnaast bedenkt de organisatie thema’s, waaraan doelen en inhouden worden gekoppeld. Ook het IPC vindt dat het team een cruciale rol speelt in het proces. Uitgangspunt hierbij is dat het team eerst de gelegenheid krijgt om te experimenteren en er lol in te krijgen. Daarna worden verdere afspraken gemaakt.
Tips
- Besteed aandacht aan teambuilding. Plezier in en betrokkenheid bij het werk is een basale voorwaarde voor een succesvol vernieuwingsproces. Zo wordt het team van De Koningslinde na schooltijd – als de leerlingen zijn vertrokken – verwacht in de personeelsruimte. Er worden dan geen afspraken of andere taken uitgevoerd. Dit samenzijn duurt een half uur.
- Praat niet te lang door over vernieuwing, maar ga op een gegeven moment – onder het motto “al doende leert men” – gewoon aan de slag. De Koningslinde heeft er bijvoorbeeld voor gekozen om met een klein groepje leerkrachten te beginnen en dit vervolgens uit te breiden.
- Kinderen zijn heel verschillend in de manier waarop ze willen leren. Het grote voordeel van werken met loose parts is dat dit mogelijkheden biedt voor alle leerlingen – onafhankelijk van culturele achtergrond of cognitie.
- Voor het werken met de Toverballenkar is een adequate en goed bereikbare ruimte nodig om de kar te stallen, zodat deze gemakkelijk naar het schoolplein kan worden gereden.
- Sommige leerlingen – vooral kinderen met minder fantasie of een lichte verstandelijke beperking – zijn soms wat eerder uitgekeken op de materialen in de kar en de mogelijkheden ervan. Door goede vragen te stellen, kun je deze leerlingen verder helpen.
