Domeinleren en werken in leergebieden: voor ’t Ravelijn – een vmbo-school in Steenbergen – is het een goede voorbereiding op de beroepsgerichte profielen. De docent speelt een cruciale rol bij het ontwikkelen van leergebieden, waarbij helder omschreven leertaken een belangrijk hulpmiddel zijn. De school werkt met – al dan niet zelfontwikkelde – digitale methodes en is hard op weg naar gepersonaliseerd leren.
Rol van de docent
De docent is verantwoordelijk voor de inhoud en het geven van het onderwijs. Hij is naast onderwijsgever ook arrangeur en/of ontwikkelaar van het leergebied waarin hij werkt. Dat betekent onder meer dat de docent les (instructie) geeft aan bijvoorbeeld zeventig leerlingen. Op hetzelfde moment, want: alle leerlingen van een bepaald leerjaar en één niveau zitten bij elkaar in de groep, binnen één domein, en krijgen hun lessen tegelijkertijd. Ze zijn wel verdeeld in groepen. Daarom zijn er meerdere onderwijsondersteuners die de docent assisteren. Dat kunnen bijvoorbeeld klassenassistenten zijn of leraren met een pabo-achtergrond. Binnen de les kan de docent rouleren met groepen wat instructie en begeleiding betreft. Het mentoraat van een groep ligt meestal bij een onderwijsondersteuner, die is de spil in de begeleiding van de leerlingen. De docent is verantwoordelijk voor de onderwijskundige inhoud van de lessen.
Als docenten over onderwijs kunnen praten, krijgen ze hun vak terug”
Leertaken
Voor het ontwikkelen en arrangeren van lesmateriaal, gebruikt ’t Ravelijn leertaken. Een leertaak is de beschrijving van een afgeronde leereenheid. In een leertaak staat het volgende:
- Waarom moet dit geleerd worden?
- Welke doelen behaald moeten worden ?
- Wat moet er geleerd worden?
- Hoe het geleerd kan worden?
- Welke materialen er nodig zijn om te leren?
- Hoe wordt er 'getoetst'?
In de ontwikkeling van leertaken heeft ’t Ravelijn flinke stappen gezet. Het doel is verder perfectioneren en meer samenhang tussen vakken.
Leren en lessen
Bij de verschillende vakken en leergebieden gebruikt ’t Ravelijn (digitale) methodes. Die zijn voor een deel bepalend voor de inhoud van de lessen. Op zijn IPad kan de leerling de lessen volgen.
De lessen vinden binnen het betreffende domein (leerweg) plaats en de leeractiviteiten bestaan in principe telkens uit vaste onderdelen: instructie; stil werken; samen of alleen werken. Hiervoor zijn aparte plekken binnen de herkenbare domeinruimtes in het schoolgebouw ingericht. De kaderberoepsgerichte leerweg is bijvoorbeeld het rode domein. De lessen duren 45 minuten en worden meestal als blokuur van 90 minuten geroosterd. Na de lessen zijn de docenten – die dagdelen op school zijn – beschikbaar voor overleg. Het toetsen kan op veel verschillende manieren. Bij ’t Ravelijn gebeurt het voor een deel digitaal (via Socrative), maar ook nog gewoon op papier.
Op het Ravelijn leer je van de docent, van elkaar en van jezelf”
Tips
- Bepaal duidelijk je einddoel – zet een stip op de horizon – dan is duidelijk waar je naar toe wilt.
- Ga gewoon beginnen, maar breng de vernieuwing geleidelijk tot stand.
- Wacht niet tot iedereen mee kan doen, dan komt er niks van de grond. Voor een belangrijk deel moet het team het tempo te bepalen.
- Twijfel niet aan vernieuwen: het is nodig, anders geef je leerlingen niet waar ze recht op hebben in deze tijd.
- Creëer ruimte voor voldoende scholing van docenten.
- Laat docenten weer over onderwijs praten.
- Zorg dat docenten tijd hebben voor vernieuwing, de reguliere lessen gaan immers gewoon door.
- Draagvlak is geen overbodige luxe: als iedereen de urgentie ervaart is de kans om vernieuwing te bewerkstelligen groter.
