Samenhang in het primair onderwijs

Van vulkanen naar grafieken. Schrijven over een kunstwerk. Op zoek naar kansen voor taal en rekenen binnen wereldoriëntatie en kunstzinnige oriëntatie.

Samenhang in je onderwijs aanbrengen. Hoe doe je dat?"

Die vraag stond centraal in het project "Taal en rekenen binnen wereldoriëntatie of kunstzinnige oriëntatie". Samen met leerkrachten en schoolleiders onderzochten we van 2019 - 2022 hoe je taal- en rekendoelen kunt verweven binnen wereldoriëntatie of kunstzinnige oriëntatie.

Waarom samenhang?

Hoeveel hartslagen tel jij per minuut en met hoeveel procent stijgt die na een rondje rennen? Kansen genoeg om ook te werken aan rekenen tijdens wereldoriëntatie. En met behulp van een rijke tekst over geestelijke stromingen zijn leerlingen ook bezig met begrijpend lezen.

In het onderwijs is behoefte aan méér samenhang in het curriculum. Die wens leeft zowel bij leerkrachten en schoolleiders, als bij onderwijsontwikkelaars, opleiders, onderwijsadviseurs en beleidsmakers. Ook voor de actualisatie van de onderwijsdoelen is samenhang een belangrijk uitgangspunt.

We zien in de praktijk dat steeds meer scholen ervoor kiezen om de vakken van wereldoriëntatie en kunstzinnige oriëntatie in samenhang aan te bieden. Leerlingen werken dan steeds een aantal weken aan een thema of project over bijvoorbeeld de Egyptenaren of het ontstaan van de aarde.

Door samenhang aan te brengen, kun je het onderwijs efficiënter inrichten. Samenhang gaat de overladenheid tegen en biedt ruimte voor scholen om een eigen curriculum vorm te geven. Maar nog belangrijker: wanneer samenhang goed wordt vormgegeven, draagt dit bij aan betekenisvol leren, waardoor de betrokkenheid van leerlingen vergroot.
Hoge betrokkenheid van leerlingen zien leerkrachten vaak tijdens de themalessen van wereldoriëntatie. Een betrokkenheid die zij ook graag in de ochtend willen zien wanneer leerlingen bezig zijn met taal en rekenen. Wereldoriëntatie en kunstzinnige oriëntatie bieden kansen voor taal en rekenen. De vraag is: hoe benut je die kansen?

Samen met leerkrachten

Sinds januari 2019 onderzocht SLO samen met een aantal basisscholen en Kidsweek wat leerkrachten nodig hebben om samenhang in hun onderwijs aan te brengen. Zo is het leerkrachtenteam van de Willem van Veenschool in Katwijk met ons de uitdaging aangegaan om taal een plaats te geven binnen hun thema’s van wereldoriëntatie. In een ontwikkeltraject van een jaar, verspreid over verschillende studiedagen, hebben we verkend waar de kansen voor taal liggen en hoe je binnen lesactiviteiten wereldoriëntatie ook kunt werken aan taaldoelen. In het artikel 'Rekenen met Billie Eilish' in Didactief (mei 2020) lees je meer hierover.

In het onderstaande filmpje geven we drie tips als je taal of rekenen wilt combineren met wereldoriëntatie:

1. zorg voor visie op samenhang;
2. stel doelen wereldoriëntatie én taal- of rekendoelen;
3. sta open voor kansen en creëer kansen om doelen te combineren.

Kansen zien en benutten

Samenhang in je onderwijs aanbrengen kan prima samengaan met het werken met methodes. Het gaat om kansen zien en deze benutten! Dus bewust de keuze maken aan welke taal- of rekendoelen leerlingen werken via de methode en aan welke taal- en rekendoelen binnen de lessen van wereldoriëntatie en kunstzinnige oriëntatie. Waar liggen de kansen voor taal en rekenen en hoe benut je die? Daar gaat het om.

Enthousiast?

Kijk dan eens bij aan de slag voor het stappenplan en de voorbeeldlessen.