Drie denkvaardigheden nader bekeken

Analytisch denken

Het op basis van relevante kennis inzetten van gepaste procedures, (denk)strategieën en/of modellen, om een vraag of probleem te verhelderen of op te lossen. Voorbeelden: het onderscheiden en vergelijken van verschillende aspecten of onderdelen en deze op bepaalde manieren indelen of ordenen, het nagaan van overeenkomsten en verschillen, en het opsporen of leggen van onderlinge verbanden. Dit steeds mede gezien vanuit bepaalde kennis. Vaak zal sprake zijn van denken en redeneren vanuit samenhangende conceptuele kennis.

Kritisch denken

Op basis van relevante kennis komen tot een afgewogen oordeel, standpunt of beslissing, rekening houdend met verschillende perspectieven. Voorbeelden: analyseren en evalueren van beweringen, argumenten, producten of activiteiten; het traceren van onduidelijkheden en inconsistenties; het signaleren van mogelijke aannames, vooroordelen of belangen; en het trekken van correcte conclusies. Ook hierbij zal altijd sprake zijn van denken en redeneren vanuit bepaalde conceptuele kennis. Kritisch denken wordt ook wel verbonden met een houding: de neiging om zaken nauwkeurig en kritisch te bekijken.

Creatief denken

Op basis van relevante kennis ontwikkelen van diverse ideeën, aanpakken, scenario’s, oplossingsrichtingen en dergelijke, voor het uitvoeren van taken en het oplossen van problemen. Creatief denken omvat meerdere en uiteenlopende strategieën om dingen te bedenken of problemen op te lossen. Voorbeelden: vragen stellen, exploreren en uitproberen; het bedenken van mogelijkheden; verbanden leggen en nieuwe combinaties maken; ideeën delen met anderen, sparren en feedback vragen; volhardend zijn en niet voortijdig stoppen, maar uiteindelijk wel afronden van het proces.