Samengestelde vaardigheden

20 februari 2025

Samengestelde vaardigheden zijn vaardigheden met meerdere deelvaardigheden en kennisonderdelen die samen nodig zijn voor het uitvoeren van een meer omvattende taak. Ze worden ook wel complexe vaardigheden genoemd.

We richten ons op onderzoeken en ontwerpen, en op loopbaanvaardigheden. Er zijn ook andere complexe vaardigheden, zoals bijvoorbeeld het schrijven van een doelgerichte en gefundeerde tekst, het bedienen van ingewikkelde apparatuur en het voorbereiden en leiden van een project in samenwerking met anderen.

Onderzoeken

Het stellen en beantwoorden van een onderzoeksvraag en/of het toetsen van een hypothese met gebruikmaking van gepaste methoden en technieken en daarover rapporteren en in discussie gaan. Het gaat hierbij om een systematische manier van denken en werken, gericht op het ontwikkelen van kennis over en verklaringen voor verschijnselen en processen in de werkelijkheid.

Ontwerpen

Het maken van een uitvoerbaar ontwerp van iets met gebruikmaking van gepaste methoden en technieken. Het omvat het construeren, met behulp beschikbare kennis, van bijvoorbeeld een model, voorwerp, instrument of apparaat, dat in een bepaalde context kan worden gebruikt voor een bepaald doel.

Redeneren en probleemoplossen door onderzoekers en ontwerpers gebeurt vaak in een sociale omgeving waarin wordt samengewerkt en is analytisch, kritisch, creatief en metacognitief van aard.
Beide vaardigheden, onderzoeken en ontwerpen, zijn verwant, maar verschillen in de manier van redeneren. Bij onderzoeken wil je iets weten en kunnen verklaren, bij ontwerpen wil je iets maken dat aan bepaalde eisen voldoet en werkt.

Loopbaanvaardigheden

Richting geven aan het maken van keuzes door leerlingen ten aanzien van schooltype, profiel, vakken, vervolgopleiding of studie, en verdere loopbaan. Dit doe je met gebruik van kennis over jezelf, je eigen achtergrond, interesses en omgeving, en in relatie tot sociale, economische en culturele motieven. Dit vraagt om een aantal activiteiten: inzicht krijgen in je eigen ontwikkeling, mogelijkheden, kwaliteiten en motivatie, het vormen van een beeld van je eigen toekomst, het uitbreiden en benutten van je eigen netwerk van contacten, en het vinden van een geschikte plek in de wereld van beroepen en op de arbeidsmarkt.

Bij het ontwikkelen van samengestelde vaardigheden en het inzetten daarvan, spelen vaak ook de andere clusters van vaardigheden een rol: leervoorwaardelijke vaardigheden, basisvaardigheden, vakvaardigheden en denkvaardigheden.