Geur!
Lesvoorbeeld drama, groep 7/8
Om aan te sluiten bij het cultureel bewustzijn van de leerlingen heeft de leerkracht haar leerlingen 'in kaart gebracht': wie zijn zij op dit moment, wat doen ze, waar zijn ze mee bezig, hoe leven ze en hoe kijken ze naar hun leven? Thema's als school en sport sprongen eruit, maar ook hoe belangrijk de leerlingen het gebruik van deodorant vonden viel op. Elke gymles wordt steevast afgesloten met een cocktail aan geuren. Het gebruik van deodorant is heel belangrijk voor deze leerlingen. Maar waarom eigenlijk? Waarom is het belangrijk om lekker te ruiken? En is dat iets van nu of van alle tijden? Kortom, een mooi aanknopingspunt om dieper in te gaan op de rol van geuren in het leven van mensen van toen en nu en van een (pre)puber in het bijzonder. Dit vormde de basis voor twee lessen over geur waarbij het vak drama ondersteund wordt door taal en geschiedenis.
Op basis hiervan krijgen de leerlingen de volgende opdracht:
'Kun je door middel van een kort toneelstukje (scène) een 'geur'-verhaal vertellen, waarbij je laat zien over welke persoonlijke geurbeleving het gaat, in welke situatie het verhaal zich afspeelt en welke emotie(s) dat oproept?'
Onderstaande fragmenten geven een beeld van de onderzoekende en uitvoerende fase van het creatieve proces. In de oriënterende fase hield de leerkracht een onderwijsleergesprek over geuren, reukvermogen en geurbeleving. Leerlingen keken een reclamefilmpje over deodorant, er werd een woordspin gemaakt en de opdracht werd geïntroduceerd.
Het totale lesvoorbeeld (incl. competenties, leerdoelen en beoordelingscriteria) vind je hiernaast in de pdf.
Onderzoeken
| Geur, onderzoeken, over het opzetten van een scène De leerlingen onderzoeken hoe ze hun geurbeleving kunnen uitwerken in een korte toneelscène. Ze doen dit op basis van de vier W's': wie, wat, waar, wanneer. De leerkracht introduceert dit met een Klokhuisfilmpje waarin Harmen van Straaten, auteur en illustrator, uitlegt hoe hij deze begrippen gebruikt als inspiratiebron bij het schrijven van een verhaal. |
| Bekijk hier het filmfragment |
| Geur, onderzoeken, inspiratie voor een rol Na het bekijken van het filmpje schrijven de leerlingen in groepjes een korte toneelscène. Als inspiratiebron voor het uitbeelden van een rol toont de leerkracht een fragment uit De gebakken mannetjes van de VPRO. |
Uitvoeren
| Geur, uitvoeren, introductie-oefening Als warming up voor les 2 herhaalt de leerkracht nog een keer een speloefening uit de onderzoeksfase: 'toon een emotie op de schaal van 1-10'. Terwijl de leerkracht telt van 1 tot 10 spelen alle leerlingen in de kring dat ze steeds bozer worden. Vervolgens mag een meisje dit voor doen, terwijl de anderen observeren en benoemen waaraan ze kunnen zien dat zij steeds bozer wordt. |
| Geur, uitvoeren, introductie-oefening Tijdens de volgende oefening spelen een paar leerlingen een geurervaring. De groep moet raden op welke sterkte van 1-10 de speler speelt en benoemen waaraan ze zien dat de speler intens geniet of een intense afkeer heeft van een bepaalde geur. |
| Geur, uitvoeren, introductie-oefening De leerkracht grijpt nog even terug op de onderzoeksfase en vraagt of ze nog weten waar je allemaal op kunt letten als je toneelspeelt. De leerlingen benoemen spelvaardigheden als: het gebruik van stem, gezicht/mimiek, lichaamshouding en lichaamsbeweging en het spelen van emoties. |
| Geur, uitvoeren, scène vormgeven Dan zoeken alle groepjes een plek in de school om hun zelfbedachte scène verder vorm te geven en te repeteren. In hoeverre zijn ze tevreden over hun keuzes of willen ze er nog iets aan veranderen? De juf houdt de vaart erin: ze krijgen 7 minuten de tijd. Ze loopt alle groepjes langs en geeft tips: 'let op nuances speel niet alles op sterkte 10, dat maakt het spel interessanter'. Voordat de groepjes beginnen met hun presentatie schrijft de juf de spelvaardigheden nog even als aandachtspunten op het bord. |
| Geur, uitvoeren, scène spelen en nabespreken De scènes worden gespeeld en direct nabesproken. Tijdens deze terugkoppeling vraagt de leerkracht steeds welke situatie, geurbeleving en emoties er werden gespeeld, waaraan je dat kon zien en of dit overtuigend genoeg werd weergegeven. De leerlingen geven elkaar suggesties ter verbetering. Tijdens deze reflectiegesprekjes geeft de leerkracht veel complimenten (om een veilige sfeer te creëren) en geeft ze voorbeelden hoe de leerlingen op een positieve manier kritiek kunnen geven. |
| Geur, uitvoeren, scène opnieuw spelen Tot slot vraagt de leerkracht een groepje hun scène voor de tweede keer te spelen, maar nu met sterk uitvergrote emoties. Hierbij moeten ze het gebruik van stem, mimiek, lichaamshouding en beweging extra benadrukken. |