Lesvoorbeeld kunstzinnige vorming in samenhang met wereldoriëntatie en cultuur, groep 7
Leerlingen luisteren naar rapmuziek en kennen de artiesten die hiermee bezig zijn. Ze vereenzelvigen zich met hun idolen en imiteren hun optredens. Ook zien ze bijna dagelijks graffiti als ze naar school gaan en vinden dit stoer. De leerlingen hebben op school al graffiti-tekeningen gemaakt en opgehangen in de klas. Daarnaast heeft de vader van één van de leerlingen zijn graffitikunst laten zien. Hij uitvoerend kunstenaar.
Op basis hiervan krijgen de leerlingen de volgende opdracht:
Ontwerp een rap die bestaat uit drie coupletten en een refrein. De rap wordt uitgewerkt in groepjes van 4 à 5 leerlingen. Kies voor een rijmvorm, een emotie en een thema. De rap ga je gebruiken in een performance en je werkt de rap dus uit met muziek (bijvoorbeeld met body-percussie, beatboxen of met muziekinstrumenten). Ook maak je met je groepje een passende achtergrond op een groot doek (decor) bij de performance. Eerst spuit je kleuren op het doek en later breng je graffititekst en figuren aan. Het geheel presenteer je met je groep op het plein.
Onderstaande fragmenten geven een beeld van de verschillende fasen van het creatieve proces tijdens deze opdracht.
Het totale lesvoorbeeld (incl. competenties, leerdoelen en beoordelingscriteria) vindt u hiernaast in de pdf.
Beginsituatie
|
|
Rap, beginsituatie: waarom een les over rap?
De leerkracht start met informatie over de keuze van het onderwerp. Er wordt voorkennis opgehaald aan de hand van beelden op het digibord, waarbij informatie wordt verdeeld over een aantal kenmerken zoals kritisch, positief, creatief.
|
Oriënteren
|
|
Rap, oriënteren: kritische bril
De leerkracht stelt vragen over kenmerken van de rap in de categorie kritisch. De leerlingen noemen kenmerken zoals harde geluiden en rare woorden. De leerkracht laat de leerlingen verduidelijken wat ze precies bedoelen
|
|
|
Rap, oriënteren: wat is een rap?
De leerlingen vinden de stijl van de rap creatief. Ze bespreken met elkaar waarom ze de rap creatief vinden en geven voorbeelden.
|
|
|
Rap, oriënteren: wat vind je mooi?
Behalve de bovengenoemde kenmerken bespreken de leerlingen ook de emoties die meestal bij een rap horen. Zoals bijvoorbeeld stress, druk, boos of juist het hebben van een sterk en fijn gevoel. Om de leerlingen te inspireren zingt de leerkracht af en toe een rap.
|
|
|
Rap, oriënteren: plaats in de tijd
De leerkracht vindt het belangrijk dat de leerlingen begrijpen dat het ontstaan van de rap niet op zichzelf staat en een onderdeel is van de geschiedenis. Zij toont daarom de historische tijdlijn op het digibord en laat aan de hand van voorbeelden zien hoe de rap is ontstaan. Ze laat in snel tempo een overzicht zien van oertijd tot nieuwe tijd. Ze vraagt de leerlingen om te vertellen over de volksverhuizingen en over de ontdekkingen van de andere werelddelen. De leerkracht vertelt over de slaven die vanuit Afrika naar Amerika werden vervoerd.
|
|
|
Rap, oriënteren: geschiedenis van de rap
De leerkracht laat zien welke bevolkingsgroepen in Amerika muziek maakten en via de gospelsongs, de blues en de jazz, de rap gingen gebruiken om hun levensverhalen en emoties te vertellen.
|
|
|
Rap, oriënteren: namen van rappers
Bij het benoemen van de bekende rapartiesten komen de leerlingen los en vertellen wat ze weten van hun rapidolen. Het zien en beluisteren van verschillende raps biedt de leerlingen mogelijk een snellere opening naar kenmerken en gevoelens die in de rap terug te vinden zijn.
|
|
|
Rap, oriënteren: welke vorm kies je?
De leerkracht bespreekt de verschillende rijmvormen die ze kunnen gebruiken en de opbouw van het lied, zoals het maken van een couplet en refrein. Ze vraagt de leerlingen om drie coupletten en een refrein te maken in groepjes van vier tot vijf leerlingen.
|
|
|
Rap, oriënteren: welke emotie kies je?
De leerkracht wijst nog eens op de keuzes die leerlingen straks moeten maken voor een bepaalde thema's en voor emoties, zoals bijvoorbeeld boos, agressief, vrolijk, verdrietig, trots.
|
Onderzoeken
|
|
Rap, onderzoeken: overleg en keuzes maken
Sommige leerlingen nemen het voortouw, andere leerlingen volgen. De leerkracht loopt rond, vraagt naar hun keuzes en geeft aanwijzingen met voorbeelden.
|
Uitvoeren
|
|
Rap, uitvoeren: de groep werkt aan de rap
De leerlingen overleggen met elkaar en schrijven teksten. Ze vullen elkaar aan, verbeteren elkaar.
|
|
|
Rap, uitvoeren: rap krijgt ritme
De leerlingen weten dat ze deze rap al dansend, zingend en verbeeldend gaan oefenen en mogen uitvoeren. Ze hebben spullen meegenomen van thuis om de uitvoering te versterken. Soms gaan twee leerlingen al aan de slag met de uitvoering van de muziek of de dans omdat ze daar meer geïnteresseerd in zijn, dan in het maken van de tekst.
|
|
|
Rap uitvoeren: wat rijmt er?
Een groep kiest niet voor een thema, maar voor een onderwerp, de supermarkt. De meeste groepjes kiezen voor het thema ‘Jezelf zijn’. De rijmvorm is snel gekozen. Hierop wordt later soms teruggekomen omdat ze de vorm te moeilijk vinden. Het bedenken van een tekst wordt ook moeilijk gevonden, zeker als het allemaal moet rijmen.
|
|
|
Rap, uitvoeren: dans oefenen
Twee meisjes oefenen hun act, ze bedenken een beweging die synchroon loopt en waarbij met krukjes wordt gewerkt.
|
|
|
Rap, uitvoeren: een breakje
De leerkracht geeft kort feedback op wat de groepen hebben gedaan. De leerkracht stelt voor om in elk geval één couplet en het refrein te maken.
|
|
|
| De verkorte opdracht geeft lucht en ineens lijkt alles sneller te gaan. In korte tijd zijn de liederen af en wordt er gestart met de performance. In de hal oefenen groepjes leerlingen aan hun act. |
|
|
Rap, uitvoeren: verf spuiten op het plein
Op de speelplaats werken groepen leerlingen om beurten aan het verfspuiten van hun doek. Ondanks de wind lukt het de leerlingen om allemaal een deel van het schilderij vorm te geven. Ze maken vandaag alleen de achtergrond.
|
|
|
Rap, uitvoeren: optreden
Alle groepen geven om beurten een performance op het plein. Er zijn in korte tijd mooie voorstellingen ontstaan.
|
Evaluatie
|
|
Rap, evalueren: kanjers
Na afloop bespreekt de leerkracht met de leerlingen wat ze ervan vonden. Ze legt uit wat er de komende weken nog meer gaat gebeuren. De leerlingen mogen een volgende keer elkaar feedback en tips en tops geven. Ook worden dan de decors afgemaakt. In een later stadium zullen de ouders en de andere leerlingen van de school worden uitgenodigd om naar hun voorstelling te kijken.
|
