Werken met leerdoelen in het moderne vreemde talenonderwijs

Wat ik graag wil is dat mijn leerlingen op hun eigen niveau Duits en Engels leren en eigen keuzes kunnen maken.

Karin Foidl

Karin Foidl - docent Duits en Engels - vertelt over haar wens om haar leerlingen meer eigenaarschap te geven in hun leerproces. Zij werkte tot 2022 op de 10 -14 school Spring High in Amsterdam.

'Als je eigenaarschap wilt versterken is het belangrijk dat leerlingen zelf kunnen meepraten over wat ze al beheersen, waar ze naar toe gaan en wat ze nog moeten doen om daar te komen', aldus Karin.

Om dat te kunnen, hebben leerlingen inzicht nodig in leerdoelen en de daarbij horende beheersingsniveaus. Maar niet zonder dat zij zich die eigen hebben gemaakt. Want dan pas kunnen zij zelfstandiger op hun eigen niveau aan de slag. Eigenaarschap kun je nog meer vergroten als leerlingen zelf kiezen met welke taaltaken en leermaterialen ze hun doelen willen halen. Ga daar maar eens aanstaan als docent. Hoe krijg je dat gerealiseerd?

Karin laat zien hoe zij en haar leerlingen goed op weg zijn.

Als je denkt dat wil ik ook

Lees dan verder hoe je het leerplan voor jouw taal kunt uitwerken met onderstaande materialen. We beginnen met de leerdoelenkaarten, geven voorbeelden van leeractiviteiten en lichten de beheersingsniveaus toe.

Leerdoelenkaarten

Er zijn leerdoelenkaarten in het Nederlands, Duits, Engels en Frans voor de niveaus A1 t/m B2 van het Europees Referentie Kader (ERK). Je kunt ze op A3 en in kleur printen en ze in de klas ophangen. Je kunt ook elke leerling een eigen set geven.

Leerlingen werken aan de leerdoelenkaart op het niveau waar zij zich bevinden. Dat kan per vaardigheid verschillen. Een leerling kan bijvoorbeeld voor luisteren een B1-leerder zijn, terwijl zijn gespreksvaardigheid zich nog op A2-niveau bevindt.

Meestal bevinden de receptieve vaardigheden (lezen en luisteren) zich op een hoger niveau dan de productieve (schrijven en gesprekken voeren).

Leeractiviteiten

Naast de leerdoelenkaarten heb je ook leeractiviteiten nodig. Die bestaan uit taaltaken en taalbronnen, die bij de verschillende niveaus van de leerdoelenkaarten horen.

Veronderstel leerlingen werken aan teksten voor een tijdscapsule (taaltaak) waarin zij beschrijven hoe ze het afgelopen weekend hebben doorgebracht. Dan is het handig om uitleg en oefeningen (taalbronnen) bij de hand te hebben waarmee leerlingen die het nodig hebben de verleden tijd leren begrijpen en ermee kunnen oefenen. Dat kan op het moment dat een leerling erachter komt dat hij het nodig heeft, of voordat hij aan de taaltaak begint als hij vindt dat hij dat eerst moet leren.

Beheersingsniveaus

Hoe weten leerlingen wat een A1- of B1-niveau inhoudt? Hoe krijgen zij hier inzicht in? Hiervoor zijn de algemene beheersingsniveaus van het ERK samen met leerlingen doorgenomen en vertaald in leerlingentaal.  Deze beschrijvingen krijgen betekenis als je voorbeelden van gespreksfragmentjes, schrijfproducten van leerlingen van voorgaande jaren inzet enz. Samen met je leerlingen naar deze voorbeelden kijken leidt tot inzicht in een bepaald ERK-niveau.

Neem ook eens een kijkje bij het thema formatief evalueren. Daar vind je een animatie over verwachtingen verhelderen. Dit is een essentieel onderdeel van het leerproces.

Alle materialen staan klaar om uit te proberen

Welke aanpak sluit het beste aan bij jouw leerlingen? Ga snel aan de slag met de leerdoelenkaarten, de taaltaken en nog veel meer. Probeer uit wat het beste werkt bij jouw klas en voel je vrij om de materialen aan te passen aan jouw eigen lespraktijk.