Kennis uit de bètavakken is onlosmakelijk verbonden met het thema gezondheid. In de biologie leer je over verschillende functies van organen of de bescherming tegen infectieziektes door je immuunsysteem. In de scheikunde lessen leer over reacties in de cellen, als bijvoorbeeld de verbranding van suikers om zo aan je energie te komen. De uitdaging voor de scholen is om het thema gezondheid over de bètavakken heen te tillen en vakoverstijgend te integreren in het schoolplan. Het leerplankader “gezonde leefstijl” kan als handvat dienen om het thema gezondheid schoolbreed op de kaart te zetten en sluit aan bij de aanpak van "de Gezonde School".
Waarom een gezonde leefstijl?
Iedereen is dagelijks, bewust of onbewust, bezig met gezondheid. Het leven zit vol met keuzes, die invloed hebben op je gezondheid. Drink ik water of cola? Sla ik die joint af of doe ik mee? Koop ik een condoom of zie ik wel hoe het gaat? Ga ik op tijd naar bed of kijk ik nog een aflevering van die spannende serie? Altijd zijn er andere mensen direct of indirect aanwezig die keuzes beïnvloeden en dat maakt kiezen voor een gezonde leefstijl soms zo lastig. Aandacht voor gezonde leefstijl levert een belangrijk voordeel op voor leerlingen. Op jonge leeftijd wordt een belangrijke basis gelegd voor de toekomstige (on)gezondheid. Een gezonde leefstijl ontwikkelen draagt bij aan het welbevinden van jongeren en aan het verbeteren van hun schoolprestaties.
Wat is het eigenlijk gezondheid?
Gezondheid is volgens de definitie van de World Health Organisation "Een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken". Deze definitie is tamelijk passief, alsof de persoon in kwestie nauwelijks invloed op zijn of haar gezondheid heeft. Een betere omschrijving is de definitie van Huber:
Het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.
Dit is een actief begrip van gezondheid, die goed aansluit bij de taak van onderwijs in het algemeen.
Bij gezonde leefstijl gaat het over gedrag, gecompliceerd gedrag in een wereld vol verleidingen. De kernvraag voor het onderwijs: hoe draag je er zo goed mogelijk aan bij om jongeren zelf weloverwogen keuzes te laten maken over hun gezondheid binnen hun eigen leefwereld.
Als we op deze manier tegen gezondheid aankijken overstijgt dit thema de bètavakken. Gezondheid is daarmee een breder thema en vraagt om een schoolbrede of interdisciplinaire aanpak.
Interessante bronnen
Er zijn verschillende interessante bronnen te vinden die kunnen helpen bij het aanbrengen van samenhang binnen het thema gezondheid:
- Leerplankader gezonde leefstijl
Het doel van het leerplankader is om onderwijs te initiëren dat jongeren ondersteunt regie te voeren over eigen gezondheid. Het leerplankader geeft weer wat leerlingen kunnen leren over en doen met betrekking tot gezonde leefstijlthema's. Het leerplankader plaatst de thema's van de Gezonde School in een doorgaande leerlijn en is bedoeld als een structuur om op school een eigen leerplan-op-maat voor gezonde leefstijl te maken.
