Waarom interdisciplinair?

Waarom is interdisciplinaire samenhang in het onderwijs belangrijk?

• Veel vraagstukken zijn alleen te begrijpen door gebruik te maken van kennis uit verschillende disciplines
  Veel vervolgopleidingen hebben een interdisciplinair karakter
• Werkgevers vragen in toenemende mate om werknemers die niet alleen hun eigen vakgebied beheersen maar ook enigszins vertrouwd zijn met inhouden, denk- en werkwijzen uit andere disciplines om samenwerking in teams te bevorderen
• Voor leerlingen is het lastig verbindingen te leggen tussen vakken als de docenten daar zelf weinig ervaring mee hebben.

Betekent interdisciplinair onderwijs dat disciplinaire kennis niet langer belangrijk is?

Integendeel: het zou de kwaliteit van onderwijs schaden als het zich zou beperken tot basiskennis. Van docenten kan niet verwacht worden dat zij in het voortgezet onderwijs complexe interdisciplinaire vraagstukken met diepgang voor het voetlicht kunnen brengen. Om verbindingen te kunnen leggen tussen disciplines is het nodig zicht te hebben op het bijzondere karakter van deze disciplines en op de mogelijkheden deze disciplines met elkaar te verbinden.

Wat is er dan zo kenmerkend voor elk van de disciplines?

Voor alle disciplines zijn karakteristieken beschreven die een beeld geven van de discipline en de denk- en werkwijzen die hierin voorkomen: natuurkunde, scheikunde, biologie, technologie en fysische geografie.

Is het een typisch Nederlands gebruik aandacht te vragen voor interdisciplinair onderwijs?

Neen. In veel landen zien we ontwikkelingen naar meer samenhang in het onderwijs. Vaak gebeurt dat onder de vlag van STEM: Science, Technology, Engineering and Mathematics. In de VS bijvoorbeeld wordt onder de vlag van de Next Generation Science Standards (NGSS) onderwijs bevorderd dat de  samenhang laat zien tussen  natuurkunde, biologie, scheikunde en aard & ruimtewetenschappen. Bovendien verwijzen de science standards naar relevante standards op het gebied van taalontwikkeling en wiskunde. Bij 'links' vind je onder NGSS framework de digitale versie van het officiële document waarin zowel het idee achter als de implementatie van de NGSS wordt toegelicht; onder NGSS website vind je de begeleidende website.

Is aandacht voor interdisciplinair onderwijs nieuw in Nederland?

Neen. Een paar voorbeelden:

• Het schoolvak ANW (anno 1998) had/heeft betrekking op een breed scala aan onderwerpen (heelal, materie, duurzaamheid en gezondheid) die elk benaderd werden/worden vanuit een aantal richtvragen over de wetenschap: hoe ontstaat kennis, hoe weet je  wat waar is, mag alles wat kan, hoe wordt kennis toegepast en wat is de relatie tussen natuurwetenschappen en technologie? Meer informatie over ANW vind je onder 'links' bij ANW.
• Sommige scholen bieden leergebieden aan in de onderbouw van het VO onder namen als 'Mens en Natuur' of 'Science'
• Op meer dan 200 scholen wordt sinds 2007 gewerkt met het profielkeuzevak NLT waarbij interdisciplinariteit centraal staat en dat wordt gegeven onder verantwoordelijkheid van teams van docenten. Onder 'links' vind je de website van de vereniging NLT.
• Het vak Onderzoek & Ontwerpen (O&O) wordt op circa 80 Technasium-scholen aangeboden zowel in de onderbouw als in de bovenbouw van havo en vwo (als profielkeuzevak). Leerlingen werken in bètatechnische projecten die interdisciplinair van aard zijn. De website van de vereniging technasium is opgenomen onder 'links' rechtsboven
• Bij het formuleren van de nieuwe examenprogramma's natuurkunde, scheikunde, biologie, NLT en wiskunde zijn de domeinen A (Vaardigheden) sterk op elkaar afgestemd. Daarnaast is door de commissies samengewerkt aan een document waarin de mogelijkheden tot verdere samenhang nader zijn uitgewerkt met betrekking tot inhouden, contexten en kernbegrippen. Dit document kun je vinden onder 'links' als samenhang examenprogramma's.

Hoe bevordert de kennisbasis de samenhang tussen de vakken?

In de kennisbasis wordt uitgegaan van het belang drie dimensies van kennis en vaardigheden met elkaar te verbinden:

• Vakinhouden: deze zijn disciplinair geformuleerd
• Werkwijzen: deze werkwijzen zijn karakteristiek voor het hele gebied van natuurwetenschappen en technologie, bijv. onderzoeken, ontwerpen, modelleren, redeneren, mathematiseren, communiceren en waarderen.
• Denkwijzen: ook de denkwijzen zijn karakteristiek voor het hele gebied van natuurwetenschappen en technologie, bijv. denken in termen van oorzaak en gevolg, patronen, schaal en verhouding, systemen en duurzaamheid.

Hoe concretiseert de kennisbasis werk- en denkwijzen voor docenten?

Op deze website zijn veel materialen en hulpmiddelen te vinden die docenten helpen de denk- en werkwijzen in hun lessen te implementeren. Deze materialen zijn per vak, per denkwijze of per werkwijze benaderbaar.