Hoe kan het leren worden bevorderd?
Voorbeelden van vragen
- Hoe ziet de structuur van een object of een stof er uit?
- Uit welke onderdelen bestaat de structuur?
- Hoe hangen die onderdelen met elkaar samen?
- Waar is de structuur van gemaakt en wat zijn de eigenschappen van het materiaal die daarmee samenhangen?
- Hoe ziet het proces of gedrag er uit dat door de structuur wordt bepaald?
- Welke eigenschappen komen voort uit deze structuur?
- Waar dient de structuur voor?
- Hoe bevordert de structuur de functie?
- Zijn er andere structuren te vinden of te ontwerpen met dezelfde functie?
- Aan welke eisen moet de structuur nog meer voldoen en in hoeverre zijn die te combineren met de functie?
- Welke structuur kan ik ontwerpen die een bepaalde functie kan vervullen?
- Op welke wijze wordt in dit organisme deze functie vervuld?
Activiteiten
Door middel van eenvoudige schema's kunnen leerlingen verbanden leren leggen tussen structuur en functie (zie hieronder). Het algemene ontwerp van zo'n schema en de bijbehorende redeneringen ziet er als volgt uit: In de bovenste regel gaat het om redeneren van structuur naar functie, in de onderste om redeneren van functie naar structuur.
| Structuur | Verbinding tussen structuur en functie | Functie |
|---|---|---|
|
Hoe ziet het eruit? → |
Hoe werkt het? → |
Wat is de functie? |
|
Hoe kan ik dit ontwerpen? |
← aan welke eisen moet het voldoen? |
← welke functie moet vervuld? |
| Structuur | Eigenschap | Functies |
|---|---|---|
| Wat zijn de specifieke onderdelen van het zeepmolecuul? | Wat zijn de eigenschappen van die specifieke onderdelen? | |
| Hydrofobe staart | Dit hydrofobe gedeelte is oplosbaar in vet | Dit is het deel van het zeepmolecuul dat in het vet kan 'binnendringen' |
|
Hydrofiele kop |
Dit hydrofiele gedeelte is oplosbaar in water | Dit is het deel dat het zeepmolecuul met water kan mengen, waardoor het vetbolletje kan worden weggevoerd in het water |
| Structuur | Verbinding tussen structuur en functie | Functie |
|---|---|---|
| Esdoorn; vleugels aan de zaden | Vleugels veroorzaken het meegevoerd worden door de wind | Geschikt voor verspreiding |
| Zaden relatief klein en licht | Zaad dient als reservevoedsel voor kiemplantje | Minder geschikt als voedselvoorraad voor kiemplantje |
| Groot aantal zaden |
Vergroot de kans op kieming Kost veel energie van de moederplant |
Vaak kun je vragen die beginnen met 'waarom', zoals 'waarom vallen de bladeren in de herfst' op meerdere manieren beantwoorden:
- Causaal, namelijk wat is de prikkel die de processen in gang zet, wat gebeurt er precies in de bladsteel
- Functioneel, namelijk wat is het belang voor de overleving van de plant dat de bladeren vallen
Het is van belang dit goed uit elkaar te houden, o.a. door de term 'waarom' te vermijden.