Bevorder het ‘leesgeweten’ van leerlingen, laat zien dat lezen belangrijk is ​

Leesgeweten is het besef dat lezen en leesvaardigheid belangrijk zijn voor je algemene ontwikkeling en je studiemogelijkheden. Het is ook de wil om de inhoud van (moeilijke) teksten te begrijpen, je daarvoor in te zetten.
Stel als sectie Nederlands heldere en ambitieuze doelen voor leesvaardigheid en leesgedrag.
Praat met leerlingen over het belang van goed kunnen lezen, voor nu en later. Leg ze langere teksten voor waar ze (later) mee in aanraking zullen komen.
Laat de leerlingen zelf tekstmappen aanleggen met artikelen die zij gelezen hebben en interessant vinden.
Laat leerlingen zo nu en dan ‘gewoon’ lezen in de les.

Tip 3: Ambitieuze doelen​
Tip 4: Praat over lezen​
Tip 5: Tekstmappen aanleggen
Tip 6: Gewoon lezen

Tip 3

​​​Stel heldere en ambitieuze doelen

​Stel als sectie Nederlands heldere en ambitieuze doelen voor leesvaardigheid en leesgedrag en maak deze bekend bij leerlingen. Bepaal per leerjaar of per periode van elk leerjaar wat concreet de vorderingen moeten zijn. Leg de lat niet te laag. Onderzoek heeft uitgewezen dat hoge verwachtingen voor de meeste leerlingen stimulerend zijn. Laat bijvoorbeeld in de onderbouw ook verplicht een aantal (jeugd)romans lezen.

​Tip 4

Praat over lezen

​​​​Praat met leerlingen over het belang van goed kunnen lezen, voor nu en later. Confronteer ze eens met examenteksten of opiniërende artikelen uit Volkskrant, NRC Handelsblad of Trouw (bij voorkeur over een onderwerp dat ze interesseert). Vertel over eigen positieve leeservaringen en breng boeiende artikelen mee naar de les. Laat ze een opdracht uitvoeren bij de website van de stichting Lezen en Schrijven, die analfabetisme bestrijdt: www.lezenenschrijven.nl​

Tip 5

Tekstmappen aanleggen

​​​Laat de leerlingen zelf tekstmappen aanleggen met artikelen die zij gelezen hebben en interessant vinden. Dit kunnen artikelen zijn van internet, uit Voetbal International, uit Natuurbehoud of elk ander verenigingsblad, uit kranten, de Kidsweek, huis-aan-huisbladen. De keuze kan geheel vrij zijn, of juist gebonden aan afspraken over lengte en kwaliteit, dit door de docent te bepalen.
Met enige regelmaat krijgen ze opdracht om een nieuw, gelezen artikel mee te nemen van huis.

Aan de tekstmappen zijn allerlei opdrachten te koppelen:
leerlingen vertellen kort over een tekst die ze interessant vonden;
leerlingen lezen hun tekst voor aan het begin van een les;
leerlingen bedenken bij een eigen tekst een verwerkingsopdracht en/of vragen voor klasgenoten; teksten worden geruild en de elkaars opdrachten gemaakt;
bewaar de teksten in gemeenschappelijke themamappen en gebruik die voor allerlei (schrijf- en spreek-)opdrachten;
organiseer een jaar lang een wedstrijd: laat leerlingen elke maand een tekst meenemen en zorg dat vier anderen die tekst ook lezen; laat de lezers op een beoordelingsformulier punten geven voor de kwaliteit van de tekst. Reken aan het eind van het jaar met de scores uit wat volgens de klas het interessantste artikel was.

Voorbeeld van een beoordelingsformulier bij tekstmappen:

Titel:
Auteur​​:
Bron:
Meegebracht door:

Beoordeeld door:

Hoe interessant vind ik deze tekst?
5 zeer interessant
4 redelijk interessant
3 neutraal
2 niet interessant
1 erg oninteressant

Toelichting van mijn mening over de tekst: ​

​​​Tip 6: Gewoon ​lezen​​​

​Laat leerlingen ‘gewoon’ lezen

Laat leerlingen zo nu en dan een half uur of zelfs een hele les stil lezen in kranten en tijdschriften, met of zonder opdracht. Variant is om alleen bijvoorbeeld de voorpagina of de kunstpagina of de opiniepagina aan te bieden. Mogelijke opdrachten:
Laat de leerlingen moeilijke woorden aanstrepen en deze (uit de context) verklaren.
Vraag leerlingen in een halve minuut voor de klas een mondelinge samenvatting te geven van het aardigste artikel dat ze lazen.
Kranten kunnen voor een periode gratis besteld worden bij de Stichting krant in de klas.