Leerlijn klanken

28 februari 2023

Met teksten realiseren we communicatieve doelen als beschrijven en beschouwen. Die teksten zijn via woordgroepen en zinnen opgebouwd uit woorden. En woorden bestaan op hun beurt uit klanken. Van deze kleinste bouwstenen van ons taalgebruik zijn we ons doorgaans niet bewust. Terwijl het wel voorkomt dat we in onze gesprekken ‘naar woorden zoeken’, komt dat met klanken nauwelijks voor. Behalve als we leren lezen, als we de geschreven code leren kraken. Die is namelijk gebaseerd op de klanken in onze taal. Voor elke klank hebben we een apart letterteken.

Termen die verwijzen naar de klanken van onze taal komen dan ook vooral voor in de eerste leerjaren van het onderwijs, als leerlingen leren lezen.

  • Al in groep 1-2 krijgen leerlingen te maken met de term klank.
  • In groep 3-4 komen termen als korte klank ↔ lange klank, klankzuiver en rijm aan de orde.
  • In groep 5-6 vullen we die aan met termen als alfabet en klemtoon.
Klanken
fase 1 (groep 1-2)
fase 2 (groep 3-4)
  • korte klank ↔ lange klank
  • klankzuiver
  • tweetekenklank (pdf, 75 kB)
  • meertekenklank
  • cluster
  • klankgroep
  • klinker ↔ medeklinker
  • uitspraak
  • rijm
fase 3 (groep 5-6)
fase 4 (groep 7-8)
fase 5 (onderbouw vo)
fase 6 (bovenbouw vo)