Zoeken

Wat is Peil.Onderwijs?

24 juli 2023

Hoe is het gesteld met de taalvaardigheid van leerlingen aan het eind van groep 8? Om dat in kaart te brengen worden onder regie van de Inspectie van het Onderwijs peilingen uitgevoerd, onder de naam Peil.Onderwijs.

Deze peilingen zijn periodieke onderzoeken naar de kennis, vaardigheden en attitudes van leerlingen op een bepaald inhoudsgebied uit het onderwijs. Ook de verschillende taaldomeinen  worden regelmatig gepeild: mondelinge taalvaardigheid, schrijfvaardigheid en leesvaardigheid.

Peil.onderwijs is de opvolger van PPON, uitgevoerd door Cito.

Op de themapagina van de Inspectie vind je alle informatie over Peil.Onderwijs: de geplande peilingen en de resultaten van peilingen die geweest zijn. Op deze pagina vind je informatie over peilingen rondom taal en vertellen we over de rol van SLO bij de peilingen.

Wat zijn peilingen?

In een peiling wordt onderzoek gedaan naar een bepaald inhoudsgebied uit het onderwijs. Er staan twee vragen centraal:

  • Welke kennis en vaardigheden hebben leerlingen op de gepeilde inhoudsgebieden?
  • Hoe ziet het aanbod van scholen eruit op dat inhoudsgebied?

De resultaten geven een beeld van de inhoud, kwaliteit en het niveau van het onderwijs op de betreffende inhoudsgebieden: wat gaat er goed en wat kan er beter?

Wie voeren het onderzoek uit?

Bij een peiling zijn meerdere partijen betrokken. De Inspectie van het Onderwijs voert de regie. Zij vragen voorafgaand aan een peiling aan SLO om een domeinbeschrijving te maken van het inhoudsgebied dat gepeild gaat worden. In een domeinbeschrijving wordt beschreven wat de wettelijke eisen zijn voor het inhoudsgebied en hoe deze eisen in de praktijk van het onderwijs vorm krijgen. Dat gebeurt in samenspraak met inspectie, leraren, schoolleiders en 'domeinexperts'.
Domeinbeschrijvingen geven dus inzicht in de stand van zaken van het te peilen inhoudsgebied.

Als de domeinbeschrijving gereed is, schrijft NRO een subsidieronde uit, waarin aanvragen kunnen worden ingediend om het peilingsonderzoek uit te voeren. Gezamenlijke partijen mogen dan een aanvraag doen voor het ontwikkelen van toetsen voor de peiling. Is de aanvraag toegekend, dan begint het proces van het maken van toetsen en instrumenten die de kennis, vaardigheden en attitudes (beschreven in de domeinbeschrijving) kunnen meten. Vaak wordt er ook een reviewstudie uitgevoerd ter voorbereiding van een peilingsonderzoek naar een bepaald inhoudsgebied.

Nadat alle meetinstrumenten zijn ontwikkeld, worden deze afgenomen bij leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en bij schoolverlaters in het speciaal basisonderwijs (SBO) bij een representatieve steekproef van scholen. Scholen beslissen zelf of ze mee willen doen. De resultaten van een school zijn niet van invloed op de kwaliteitsbeoordeling van de school door de inspectie.

De opbrengsten

De uitkomsten op school- en leerlingniveau worden aan de deelnemende scholen teruggekoppeld door het consortium dat het peilingsonderzoek uitvoert. De inspectie rapporteert over de uitkomsten van de peilingen op stelselniveau. Ook deze resultaten zijn niet herleidbaar naar scholen en leerlingen. De resultaten op stelselniveau geven een beeld van de kennis, attitudes en vaardigheden van leerlingen in Nederland en van de factoren die daarop van invloed zijn.

Met de uitkomsten weten we wat kinderen leren op school, hoe deze resultaten zich in de tijd ontwikkelen en hoe deze zich verhouden tot het beoogde onderwijsaanbod. Opbrengsten kunnen voedend zijn voor onderwijsbeleid, onderwijsontwikkeling en onderwijsonderzoek.

Naast de rapportages over de resultaten, wordt vaak ook nagedacht over een didactisering van de uitkomsten naar de praktijk. Er wordt bijvoorbeeld een reflectiewijzer ontwikkeld om het gesprek op school aan te gaan over het inhoudsdomein en SLO ontwikkelt voorbeeldlesmateriaal om aan het inhoudsdomein te werken in groep 8.

Welke peilingen zijn/worden uitgevoerd naar het taalonderwijs?

De inspectie voert jaarlijks meerdere peilingen uit. Elk jaar wordt gerapporteerd over het taal- en rekenniveau van groep 8-leerlingen op basis van de eindtoetsresultaten. Daarnaast worden de taaldomeinen periodiek gepeild.

Primair onderwijs

Mondeling

Schrijven

Lezen

Voortgezet onderwijs

Lezen

Schrijven


toon meer

Sector

Vak

Leerplankundig thema

Vrije trefwoorden