Taalgerichte rekenlessen geven

8 juli 2024

Betere leerprestaties bij rekenen-wiskunde staan hoog op de agenda van scholen. Een van de wegen om hier te komen, is het bevorderen van interactie in de rekenles.

Interactie is immers nodig om denkwijzen te verwoorden, wiskundige problemen op te lossen en het eens te worden over de aanpak ervan. Het leren van rekenen-wiskunde is dus onlosmakelijk verbonden met taal. Leerlingen hebben toegang tot de 'rekentaal' nodig om goed te participeren in de rekenlessen. Die taal heeft expliciete aandacht nodig: zowel in de voorbereiding van lessen als in de uitvoer ervan.

Het Leraar24-kennisdossier Beter leren rekenen door meer aandacht voor taal laat onder meer een filmpje zien over taalgerichte rekenlessen. Hierin wordt achtergrondinformatie gegeven en komen leraren aan het woord over hun ervaringen met taalgericht rekenonderwijs. Daarnaast bevat het kennisdossier links naar relevante artikelen, maar ook een rekentaalkaart voor de voorbereiding en uitvoering van een taalgerichte rekenles, en een toelichting bij deze kaart. De rekentaalkaart is een handig hulpmiddel voor leraren die in hun rekenles aandacht aan taal willen besteden.

Artik​elen​

Evers-Vermeul, J. (2015). Toetsing in context vraagt doordenking van de rol van taal. De Cascade, Tijdschrift voor onderwijs, onderzoek & ontwikkeling, 12 (4), 17-19.
Taal valt niet weg te denken uit het rekenonderwijs. Toch klinken er ook geluiden dat het rekenonderwijs "te talig" is geworden. In het bijzonder de talige contexten vormen voor sommige leerlingen een struikelblok. In dit artikel betoogt Evers-Vermeul dat toetsing in context vraagt om een talige doordenking.

Munk, F., Smit, J., Bakker, A., & Keijzer, R. (2015). Hoe zeggen we dit in de rekenles? Volgens Bartjens, 35(1), 35-37.
De auteurs laten zien welke typen taal nodig zijn voor het leren van rekenen-wiskunde en hoe in de klas aan de benodigde taalontwikkeling kan worden gewerkt. . (2009

Prenger, J. (2009), Een rekenles én een taalles. Taal bij realistisch rekenen. In: JSW, jaargang 93, februari, p. 7-11.​​ 
In dit artikel wordt ingegaan op de op de vraag welke rol taal speelt bij het rekenen in de bovenbouw van het basisonderwijs en in de brugklas.
NB. Alleen te downloaden voor abonnees.

Smit, J. (2014). En nu in rekentaal! Talige ondersteuning bieden in een meertalige rekenklas. Levende Talen Tijdschrift, 15(3), 28-37.
In dit artikel worden onder andere taalondersteunende scaffolding-strategieën gepresenteerd die een leraar kan gebruiken in rekengesprekken. De taalontwikkeling wordt met deze strategieën – metaforisch gezien - in de steigers gezet. Naarmate de leerlingen in talig opzicht zelfstandiger worden, hoeft de leraar minder ondersteuning te bieden (de steigers worden weer "afgebroken").

Van Eerde, H.A.A. (2009). Rekenen-wiskunde en taal: een didactisch duo. Reken-wiskundeonderwijs: onderzoek, ontwikkeling, praktijk 28(3), 19-32.
Wat hebben taal en rekenen-wiskunde nu precies met elkaar te maken? Om welke taal gaat het? En wat weten we inmiddels uit onderzoek? Op deze en andere vragen geeft dit artikel antwoord.


De redacties van MeerTaal en Volgens Bartjens hebben elk een themanummer over taal in de rekenles uitgebracht:

  • In de special van Volgens Bartjens staat het introductieartikel Rekenen op Taal waarin Dolly van Eerde allerlei facetten aanstipt rond (het belang van) taal in de rekenles. 
    De artikelen zijn voor abonnees te downloaden op de site van Volgens Bartjens.
  • In de spec​ial van MeerTaal onder meer een interview met taal- en rekentalent Ionica Smeets, een artikel over rekenen in de taalronde en over taal en rekenen in een betekenisvolle context.
    De artikelen zijn voor abonnees te downloaden op de site van MeerTaal.