Taalbeleid is de structurele en strategische poging van een schoolteam om de onderwijspraktijk aan te passen aan de taalleerbehoeften van de leerlingen, met het oog op het bevorderen van hun algemene ontwikkeling en het verbeteren van hun onderwijsresultaten. Taalbeleid ontstond in de jaren '90 van de vorige eeuw als beleid voor taalzwakke of allochtone leerlingen, maar het is inmiddels algemeen aanvaard dat taalbeleid zich niet beperkt tot specifieke doelgroepen.
We onderscheiden twee typen taalbeleid: smal en breed.
Smal taalbeleid
Smal taalbeleid richt zich op het wegwerken van deficiënties, de verbetering van taalfouten of het behalen van een bepaalde taaltoets. Taalbeleid is dan een vorm van achterstandsbeleid, waarbij taalvaardigheid 'smal' wordt opgevat: schoolse taalkennis (spelling, grammaticale regels) die eenmalig aangeboden, geoefend en getoetst worden. Het krijgt doorgaans vorm in de opvang van taalzwakke leerlingen, bijspijkertrajecten en steunlessen.
Breed taalbeleid
Breed taalbeleid richt zich op de taalontwikkeling van alle leerlingen; elke leerling moet aan het eind van de opleiding een bepaald taalniveau hebben bereikt. De inhoud van de taalondersteuning sluit aan bij de rest van het curriculum. Taaldocenten en leraren van andere vakken werken hiertoe samen, bijvoorbeeld door afspraken te maken over het gewenste taalniveau, bijvoorbeeld in verslagen en werkstukken. Taalontwikkelend lesgeven of taalgericht vakonderwijs is in deze brede opvatting een eis aan alle docenten, die hierin worden begeleid en geschoold. De ontwikkeling van (vak)taal krijgt aandacht in elke les van elk schoolvak.
Het Referentiekader Taal is op veel scholen het richtinggevende document voor taalbeleid. Voor het systematisch ontwikkelen en implementeren van taalbeleid is op veel scholen - zowel po als vo - de functie van taalcoördinator in het leven geroepen.
geselecteerde documenten
De volgende documenten helpen je verder op weg rond dit thema:
Handboek Taalgericht vakonderwijs
Dit handboek geeft didactische suggesties aan docenten in het voortgezet onderwijs en iedereen in het onderwijs die zich bezighoudt met taalbeleid. De auteurs geven didactische suggesties, geordend rond de kernbegrippen…
Over de drempels met taal en rekenen: Hoofdrapport van de Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen
Deze publicatie over de referentieniveaus taal en rekenen is interessant voor docenten Nederlands en wiskunde in het voortgezet onderwijs en voor iedereen die zich bezighoudt met taal- en rekenbeleid in het onderwijs. Het is…
