Zoeken - zoekresultaten

In deze publicatie staat de vraag centraal op welke manier leerlingen bij het vak Nederlands in de bovenbouw van vmbo-tl optimaal voorbereid kunnen worden op vervolgonderwijs. Daarbij worden drie aspecten onderscheiden: de aansluiting voor het vak Nederlands, de ontwikkeling van functionele taalvaardigheid ten behoeve van succesvol functioneren in het onderwijs en het maken van de meest passende keuze voor een vervolgopleiding.

Deze publicatie doet verslag van een onderzoek dat in 2013 is uitgevoerd onder studenten en docenten van een viertal mbo-opleidingen. Doel was een nadere verkenning van de aansluiting tussen vmbo-tl en mbo voor Engels. Er is met name gevraagd naar de ervaringen en waarnemingen van de betrokkenen: wat verwachten eerstejaarsstudenten van de aansluiting, hoe hebben tweedejaarsstudenten de aansluiting ervaren en wat zijn de waarnemingen en ervaringen van docenten?

Onder algemene vaardigheden worden de vaardigheden verstaan, die leerlingen bij allerlei vakken moeten kunnen toepassen in het kader van hun leerproces. SLO heeft zich, in samenwerking met de vmbo-onderwijspraktijk, beziggehouden met de vraag of het aanleren, toepassen en oefenen van dergelijke vaardigheden mogelijk eenduidiger, en daarmee effectiever kan dan nu vaak het geval is in de theoretische leerweg. Sommige van deze vaardigheden leveren een concreet product op, bijvoorbeeld een presentatie of een onderzoeksverslag. In dit vademecum zijn drie productgerichte vaardigheden uitgewerkt: presenteren, interviewen en onderzoeken. Het vademecum bestaat uit een serie taakbladen voor leerlingen: per vaardigheid een taakblad. Elk taakblad heeft een vast format dat de leerling via hulpvragen helpt de vaardigheid te oefenen en de eigen kwaliteit van uitvoering te beoordelen.

De overstap van de theoretische leerweg van het vmbo naar het mbo verloopt niet voor alle leerlingen zonder problemen. Gevolg: dalende motivatie, afhakers en switchers. In 2010 is SLO gestart met een project dat onderzoek doet naar de schakelfunctie van de theoretische leerweg. Een deelproject daarvan is een kwalitatief onderzoek (casestudy) onder eerstejaars studenten van opleidingen mbo-verpleegkunde (niveau 4). Doel van dit onderzoek was te achterhalen welke knelpunten leerlingen ervaren in de aansluiting van vmbo-tl naar mbo en welke oplossingen zij hiervoor zien.

De theoretisch leerweg (tl) van het vmbo heeft een bijzondere positie in het Nederlandse onderwijsbestel. Vmbo-tl maakt deel uit van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, maar kent alleen theoretische vakken. Net als de andere vmbo-leerwegen is de tl een tussenstation naar vervolgonderwijs, maar in dit geval kan dat zowel mbo als havo zijn. In deze publicatie staat de vraag centraal hoe je tl-leerlingen bij het vak geschiedenis beter kunt voorbereiden op de overstap naar havo. Het maken van extra opdrachten op havoniveau verhoogt de prestaties van leerlingen, zo blijkt uit een onderzoek van SLO samen met het Montessori College Twente in Hengelo. Bovendien helpen de opdrachten bij de determinatie; leerlingen kunnen laten zien of ze voor geschiedenis op het havo genoeg in huis hebben.

In enkele recente onderzoeken komt naar voren dat de aansluiting tussen de theoretische leerweg en havo op verschillende aspecten voor verbetering vatbaar is. Deze literatuurstudie onderzoekt de wenselijkheid en mogelijkheid van een geïntegreerde leerroute theoretische leerweg - havo. Deze - nieuw te ontwikkelen - leerroute zal een doorlopende opleiding theoretische leerweg (tl) - havo onder één dak kunnen zijn, waarbij de leerlingen in zes jaar zowel een tl- als een havodiploma behalen.De havoleerstof kan geleidelijk in het curriculum van de tl worden ingebouwd, de vakkenpakketkeuze in de tl zal er (vooral) plaatsvinden in het perspectief van de profielkeuze havo, loopbaanoriëntatie- en begeleiding (LOB) zal mede worden ingezet om leerlingen meer praktijk- en ervaringsgericht te laten leren, terwijl tegelijkertijd het programma van de 'havo top' gerichter afgestemd kan worden op de gewenste kennis, vaardigheden en competenties van het hbo.

Voor een succesvolle doorstroming van vmbo-tl naar havo en vervolgstudies is voldoende leesvaardigheid – vooral in functioneel of studerend lezen – essentieel. Het niveau van de doorstromer uit vmbo-tl sluit echter meestal niet aan bij het niveau dat wenselijk is in havo en hbo, namelijk niveau 3F respectievelijk 4F zoals dat geformuleerd is in het Referentatiekader taal en rekenen. In samenwerking met CSG Het Noordik in Almelo heeft SLO een leestraject uitgevoerd met als doel het inventariseren van de lacunes in de leesvaardigheid van vmbo-tl leerlingen. Het traject, bestaande uit vijf lessen, kan ook gebruikt worden bij het verbeteren van de leesvaardigheid.

Uit onderzoek is gebleken dat de aansluiting vmbo-tl op vervolgonderwijs niet altijd optimaal is. Vaak blijkt dat leerlingen niet voldoende opleidings- en beroepsbeeld hebben om de juiste vervolgopleiding te kiezen. Leerlingen, ouders en docenten kunnen dit logboek gebruiken als plannings- en begeleidinginstrument tijdens het doorstroomtraject naar havo.