Zoeken - zoekresultaten

Om leerlingen verder te helpen in hun taalontwikkeling is het belangrijk om te weten waar leerlingen staan en naar welke doelen ze toewerken. Wat moeten leerlingen kennen en kunnen aan het einde van het schooljaar? Wat hebben ze nodig bij de overgang naar het vo? En wat moeten leerlingen beheersen als ze van de onderbouw naar de bovenbouw van het vo gaan? Om daar in je lessen goed op aan te sluiten, heb je zicht nodig op de doorlopende leerlijn van lezen, schrijven, mondelinge taal, taalbeschouwing en taalverzorging. De wettelijke documenten en uitgewerkte leerlijnen die daarbij kunnen helpen, vind je hieronder.

Zicht op de doorlopende leerlijnen van po naar vo speelt ook een belangrijke rol in het schooladvies en de doorstroom van leerlingen in het vo na de brugklas. Hieronder vind je twee handreikingen die daarbij ondersteunen.

Referentiekader Taal
Wil je weten wat leerlingen moeten beheersen op verschillende momenten in hun schoolloopbaan? In het Referentiekader Taal kun je terugvinden wat leerlingen moeten kennen en kunnen op het gebied van mondelinge taal, lezen, schrijven en taalverzorging. In groep 8 moet 85 procent van de leerlingen fundamenteel niveau 1F beheersen en 65 procent streefniveau 2F. Voor de basisvaardigheden is het streven dat leerlingen minimaal 2F behalen in (de onderbouw van) het voortgezet onderwijs.

Doorgaande leerlijn basisonderwijs
Wil je op jouw school beter zicht krijgen op de doorgaande leerlijnen mondelinge taal, leesvaardigheid, schrijfvaardigheid en taalbeschouwing? De leerstoflijnen helpen je daarbij. Ze zijn een uitwerking van het Referentiekader Taal voor het onderwijs op de basisschool.

Leerdoelenkaarten 10-14 onderwijs
Werk je in de bovenbouw van het po en wil je weten wat er van je leerlingen in de onderbouw van het vo wordt gevraagd? Of werk je in het vo en wil je weten wat je van leerlingen uit het po aan kennis en vaardigheden kunt verwachten? Bekijk de leerdoelenkaarten. Deze zijn ontwikkeld voor 10-14-scholen op basis van het Referentiekader Taal en beschrijven de doorgaande leerlijn vanaf groep 5 van de basisschool tot eind havo 5.

Passende perspectieven
Heb je leerlingen in de klas die om een bepaalde reden niveau 1F aan het einde van groep 8 niet halen? Voor deze leerlingen zijn drie leerroutes ontwikkeld die inzicht geven in welke doelen leerlingen wel/niet moeten beheersen en welke keuzes in het aanbod je kunt maken. Zo houd je ook voor deze leerlingen zicht op de doorlopende leerlijn. Meer informatie.

Werk je in het vo en heb je leerlingen in de klas die moeite hebben met taal en binnenkomen met een niveau onder 1F? De leerroutes voor vmbo bb en kb helpen bij het samenstellen van een passend onderwijsaanbod en het inzicht in welke doelen leerlingen wel of niet moeten behalen.

De leerroutes voor het praktijkonderwijs helpen bij een passend onderwijsaanbod voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Ze geven je ook inzicht in relevante en haalbare doelen voor deze leerlingen.

Leerplan in beeld
Wil je de wettelijke curriculumdocumenten en de uitwerkingen graag digitaal bekijken? Je vindt de kerndoelen, het referentiekader en de uitwerkingen in leerlijnen en leerdoelenkaarten op Leerplan in beeld.

Handreiking schooladvisering
Hoe kom je tot een schooladvies dat recht doet aan de capaciteiten, talenten en ontwikkeling van een leerling? Hoe maak je samen die brede ontwikkeling van leerlingen inzichtelijk? Je vindt het terug in de handreiking schooladvisering: een praktisch document voor leerkrachten, intern begeleiders en schoolleiders.

Handreiking kansrijke doorstroom na de brugklas
Iedere leraar, mentor en schoolleider wil leerlingen na de brugklas op hun niveau verder laten leren. Hoe bied je leerlingen alle kansen? Welke rol spelen achtergrondkenmerken en verwachtingen? Het antwoord op deze en andere vragen lees je terug in deze handreiking.

Inspirerende praktijken
Op zoek naar voorbeelden van leraren, team- en schoolleiders en mentoren die hun ervaringen en expertise delen als het gaat om kansrijke schooladvisering en kansrijke doorstroom in het vo? Lees dan deze schoolportretten.

Niet elke leerling leert op dezelfde manier of in hetzelfde tempo. Iedere leerkracht zal de verschillende niveaus in zijn eigen klas herkennen. Om leerlingen zo optimaal mogelijk te laten leren, is het nodig om een passend reken-wiskundeaanbod te bieden.

Hieronder gaan we in op twee doelgroepen aan verschillende kanten van het spectrum: de zwakke rekenaars en de (potentieel) hoogpresterende leerlingen.

Zwakke rekenaars

Zwakke rekenaars hebben vaak op onderdelen nog extra of langduriger oefening nodig. Ook zijn er vaak onderdelen van het rekenen waar ze nog niet het gewenste niveau hebben bereikt.

Voor sommige scholen zijn de ambities voor de te behalen referentieniveaus 1F (85%) en 1S (65%) einde basisschool te hoog. Om voor jouw school ambitieuze en realistische schooldoelen te bepalen, kun je de handreiking van de PO-Raad raadplegen. Het stappenplan in de handreiking helpt je bij het formuleren van schooleigen doelen.

Passende perspectieven
Passende perspectieven biedt leerlijnoverzichten, doelenlijsten en suggesties voor leerlingen die in het po of s(b)o het referentieniveau 1F bij rekenen niet dreigen te gaan halen. Ook voor het praktijkonderwijs en vmbo bb/kb zijn leerlijnoverzichten en doelenlijsten ontwikkeld richting referentieniveau 1F/2F. De materialen helpen de leerkrachten bij het maken van keuzes in het aanbod, zodat leerlingen de onderwijstijd optimaal benutten om te werken aan de basisvaardigheden van rekenen-wiskunde.

(Potentieel) hoogpresterende leerlingen bij rekenen-wiskunde

Een zorg bij basisvaardigheden is dat er vaak te weinig uitdaging is voor leerlingen die meer aankunnen. Veel leerlingen halen het basisniveau, maar blijven daar hangen. Er wordt (te) weinig gestreefd naar hogere prestaties.

Informatie hierover is te vinden in deze artikelen:

• De sterke rekenaar zit dikwijls op de gang. Aandacht voor de zwakke rekenaar gaat voor.
• Reken-wiskundeonderwijs voor (potentieel) hoogpresterende basisschoolleerlingen.

Meer concrete tips voor onderwijs aan hoogpresterende leerlingen vind je in de volgende artikelen:

• Wat zijn de onderwijsbehoeften van sterke rekenaars in het basisonderwijs en hoe kan het onderwijs aan deze leerlingen worden vormgegeven?
• Sterke rekenaars in het basisonderwijs: de theoretische onderbouwing
• Rekensterke leerlingen herkennen, uitdagen en begeleiden

Op de meeste scholen staat rekenen-wiskunde elke dag op het programma. Het gaat ten slotte over een basisvaardigheid waar veel aandacht voor nodig is in het onderwijs. Emoties kunnen daarbij veel invloed hebben op het leren van leerlingen. Waar rekenangst een serieus en belemmerend probleem kan zijn bij het leren rekenen, kan rekenplezier juist enorm helpen. Twee uitersten dus, om heel serieus te nemen bij het leren van basisvaardigheden rekenen-wiskunde.

Rekenangst en wiskundeangst

Er is en wordt veel onderzoek gedaan naar rekenangst en wiskundeangst. Inzichten daaruit laten zien dat angst de prestaties beïnvloedt, én andersom. Het werkgeheugen speelt hierin een grote rol. Om de cirkel te doorbreken zijn succeservaringen heel belangrijk. Als leerkracht kun je daarin een centrale rol spelen.

Rekenangst: je kan er wat tegen doen!
Lukt het jou om je rekenles steeds weer zo in te richten dat ook je rekenangstige leerlingen gemotiveerd en actief leren? Hoe creëer je perspectief zodat juist deze onzekere leerlingen open en onbevangen aan een rekenopdracht beginnen, hun rekenvaardigheden uitbreiden en weer plezier beleven? Hoe vermijd je rekenangst en op welke manier kun je deze angst reduceren of zelfs wegnemen? Lees het artikel Rekenangst: je kan er wat tegen doen! (pdf, 11 MB).

Reken- en wiskundeplezier

Als je ergens plezier in hebt, leer je makkelijker. Rekenen en wiskunde kennen veel verschillende onderdelen die geleerd moeten worden, die op het eerste gezicht niet allemaal even 'plezierig’ lijken. Oefenen is daarbij een belangrijk onderdeel waar veel tijd in gaat zitten. Toch zijn er veel mogelijkheden om rekenen en wiskunde op een leuke manier aan te bieden. We doen hieronder twee suggesties:

Grote Rekendag
Elk jaar wordt De Grote Rekendag georganiseerd, waarvoor speciaal thematisch materiaal wordt ontwikkeld. Rekenen-wiskunde wordt daarbij op een andere manier aangeboden. Onderzoekend en speels leren staan centraal. Uit ervaring blijkt dat leerlingen zo'n dag veel plezier hebben en vaak niet beseffen dat dit ook rekenen is. Vaker die koppeling leggen, kan leiden tot meer rekenplezier. Meer over De Grote Rekendag:

• Onderwijsvanmorgen.nl
• Freudenthal Instituut
  

Met plezier oefenen via rekenspelletjes 
Veel leerlingen beleven plezier aan het spelen van spelletjes. Spellen bieden de mogelijkheid om te werken aan basisvaardigheden van rekenen-wiskunde. Op verschillende manieren, niveaus en onderwerpen. Zo werk je met leerlingen zowel aan kennis, inzicht als vaardigheden.
Op onderstaande websites vind je informatie over hoe je rekenspelletjes kunt inzetten:

• Spel in de rekenles: beschrijving van spellen ter ondersteuning van het rekenen in het basisonderwijs
• Rondjerekenspel: inspiratie om rekenspellen in de lessen te gebruiken 
  

Leerlingen ervaren vaak een drempel bij de overgang van po naar vo, van rekenen naar wiskunde. Voor een soepele doorstroom van po naar vo is het belangrijk om aandacht te hebben voor overeenkomsten en verschillen. Leerlingen hebben in groep 7 en 8 van het po inhouden aangeboden gekregen die in de onderbouw van het vo net anders en daarom soms niet herkenbaar zijn.

In onderstaande publicaties worden voorbeelden gegeven van de verschillen tussen po en vo.

• Welkom in de brugklas - wiskunde (pdf, 161 kB)
• Handreikers exacte vakken
• Aandachtsgebieden voor een doorgaande lijn rekenen/wiskunde van po naar vmbo

Door in andere vakken zichtbaar gebruik te maken van rekenen en wiskunde, wordt voor leerlingen duidelijker hoe je met rekenen-wiskunde bezig kunt zijn en hoe breed de mogelijkheden zijn. Bij vrijwel alle vakken zijn er mogelijkheden om rekenen-wiskunde (expliciet) te gebruiken.

Rekenen in andere vakken
Wat komt er bij kijken om binnen de school het rekenonderwijs bij verschillende vakken onder te brengen? Wat zijn de aandachtspunten? Met Rekenen in andere vakken bieden we een overzicht van werkwijzen en voorbeelden om met dit thema aan de slag gaan. De informatie is bedoeld voor (reken)coördinatoren, schoolleiding en betrokken docenten die zich inzetten om rekenen en wiskunde te verbinden met andere vakken.

Samenhang rekenen-wiskunde met ander leergebieden 
Andere leergebieden bieden vaak realistische en authentieke contexten om rekenen en wiskunde toe te passen. Hoe meer contexten betekenis hebben voor leerlingen, des te meer betekenis krijgen rekenen en wiskunde voor hen. De SLO-webpagina’s over samenhang met andere leergebieden geven bredere informatie en achtergronden over verschillende aspecten van het verbinden van rekenen en wiskunde met andere onderwijsactiviteiten.

Vakoverstijgend rekenen in 3 havo-vwo (vo) 
Veel leerlingen in leerjaar 3 hebben moeite met basisrekenenvaardigheden, zoals rekenen met procenten en verhoudingen. Het project Vakoverstijgend Rekenen biedt gratis lesmateriaal voor de vakken wiskunde, natuurkunde, economie en scheikunde. De aanpak van dit project is erg overzichtelijk (gebaseerd op de verhoudingstabel), waardoor leerlingen snappen wat ze aan het berekenen zijn. Die aanpak blijkt in veel situaties goed te werken, en als meerdere vakken dezelfde aanpak gebruiken krijgen leerlingen in 3 havo-vwo meer plezier in rekenen, en worden de resultaten beter. Het doel van het project is dat alle leerlingen rekenniveau 3F halen.

Bepaalde reken-wiskundige taken worden meer en meer overgenomen door ICT. Dit is van invloed op de reken-wiskundige vaardigheden die mensen nodig hebben om te functioneren in hun werk en in de samenleving. Het nadenken over welke rekenwiskundige bagage mensen nu en in de toekomst nodig hebben, is noodzakelijk om in het reken-wiskundeonderwijs de juiste doelen aan te bieden. Hierbij kun je denken aan manieren om problemen aan te pakken en op te lossen, en aan kritisch zijn bij informatie die gebaseerd is op cijfers.

Reken-wiskundige factchecking voor het basisonderwijs
SLO ontwikkelde samen met de Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken-WiskundeOnderwijs (NVORWO) voorbeeldmatig lesmateriaal voor scholen en uitgevers. Hierin laten we zien wat kinderen al op de basisschool kunnen leren om beter voorbereid te zijn op de digitale maatschappij waarin nepnieuws een steeds grotere rol speelt. Voor alle groepen 3 tot en met 8 zijn lesactiviteiten ontwikkeld die flexibel kunnen worden ingezet in elke praktijk.

Wiskunde voor Morgen
Wiskunde voor Morgen is een website van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren (NVvW) en de Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken-wiskundeonderwijs (NVORWO). De site biedt verschillende artikelen over actuele onderwijsthema’s en over reacties op recent beleid voor rekenen en wiskunde in het primair en voortgezet onderwijs. Bijvoorbeeld het artikel Welke reken-wiskundige bagage heb je nodig om volwaardig te kunnen participeren in de maatschappij?.

Er bestaan verschillende netwerken voor rekenen en wiskunde waar kennis, informatie en ervaringen worden gedeeld en uitgewisseld om elkaar en vooral het reken-wiskundeonderwijs op scholen te versterken.

De Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van RekenWiskundeOnderwijs (NVORWO) richt zich vooral op goed reken-wiskundeonderwijs in het basisonderwijs en op de Pabo's. Naast de jaarlijkse NVORWO-studiedag organiseert en ondersteunt zij landelijk verschillende rekenactiviteiten, bijvoorbeeld netwerken voor rekencoördinatoren. Volgens Bartjens, het vaktijdschrift voor reken-wiskundeonderwijs, is een orgaan van de NVORWO.

De Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren (NVvW) organiseert studiedagen, conferenties en een jaarvergadering voor wiskundeleraren uit alle sectoren van het voortgezet onderwijs en het mbo en hbo.

De Nationale Rekencoördinator Dag (NRCD) wordt jaarlijks georganiseerd door de Universiteit Utrecht.

In het artikel Samen sterker – Landelijk en regionaal netwerk rekencoördinatoren uit Volgens Bartjens lees je meer over de netwerken van rekencoördinatoren.

De invoering van praktijkgerichte examenvakken in het havo betekent veel voor de dagelijkse praktijk in de school. Elke school dient zelf de vertaalslag te maken van een examenprogramma naar een onderwijsprogramma. De onderwijsprogramma’s en leermiddelen moeten op schoolniveau worden uitgewerkt, een vaksectie wordt samengesteld, de onderwijsorganisatie wordt aangepast, PTA’s worden uitgewerkt, schoolexamens worden ontwikkeld en docenten worden bijgeschoold etc. Op diverse scholen vraagt de invoering praktijkgericht programma havo om aanpassingen in de inrichting en inventaris van de school. Deze vertaling kent niet alleen schoolinterne aspecten, maar vraagt ook om afstemming met andere scholen in de regio, vervolgonderwijs en arbeidsmarkt.

Indien u een ontheffing ontvangt om een of beide vakken in grote variant aan te bieden kan het als profielkeuzevak of vak in het vrije deel worden aangeboden. Het schoolexamenvak Technologie kan aangeboden worden als profielkeuzevak in de profielen Natuur en Techniek en Natuur en Gezondheid. Het schoolexamenvak Maatschappij kan aangeboden worden als profielkeuzevak in de profielen Cultuur en Maatschappij en Economie en Maatschappij. De vakken kunnen desgewenst in het vrije deel van elke van de profielen worden aangeboden.

Voor SLO is het noodzakelijk dat er met minimaal twee cohorten wordt geëvalueerd. Dat betekent dat het doorontwikkeltraject in schooljaar 2022-2023 is gestart en in ieder geval tot en met schooljaar 2025-2026 zal duren.