Zoeken
verfijn de resultaten
Niet elke leerling leert op dezelfde manier of in hetzelfde tempo. Iedere leerkracht zal de verschillende niveaus in zijn eigen klas herkennen. Om leerlingen zo optimaal mogelijk te laten leren, is het nodig om een passend reken-wiskundeaanbod te bieden.
Hieronder gaan we in op twee doelgroepen aan verschillende kanten van het spectrum: de zwakke rekenaars en de (potentieel) hoogpresterende leerlingen.
Zwakke rekenaars
Zwakke rekenaars hebben vaak op onderdelen nog extra of langduriger oefening nodig. Ook zijn er vaak onderdelen van het rekenen waar ze nog niet het gewenste niveau hebben bereikt.
Voor sommige scholen zijn de ambities voor de te behalen referentieniveaus 1F (85%) en 1S (65%) einde basisschool te hoog. Om voor jouw school ambitieuze en realistische schooldoelen te bepalen, kun je de handreiking van de PO-Raad raadplegen. Het stappenplan in de handreiking helpt je bij het formuleren van schooleigen doelen.
Passende perspectieven
Passende perspectieven biedt leerlijnoverzichten, doelenlijsten en suggesties voor leerlingen die in het po of s(b)o het referentieniveau 1F bij rekenen niet dreigen te gaan halen. Ook voor het praktijkonderwijs en vmbo bb/kb zijn leerlijnoverzichten en doelenlijsten ontwikkeld richting referentieniveau 1F/2F. De materialen helpen de leerkrachten bij het maken van keuzes in het aanbod, zodat leerlingen de onderwijstijd optimaal benutten om te werken aan de basisvaardigheden van rekenen-wiskunde.
(Potentieel) hoogpresterende leerlingen bij rekenen-wiskunde
Een zorg bij basisvaardigheden is dat er vaak te weinig uitdaging is voor leerlingen die meer aankunnen. Veel leerlingen halen het basisniveau, maar blijven daar hangen. Er wordt (te) weinig gestreefd naar hogere prestaties.
Informatie hierover is te vinden in deze artikelen:
- De sterke rekenaar zit dikwijls op de gang. Aandacht voor de zwakke rekenaar gaat voor.
- Reken-wiskundeonderwijs voor (potentieel) hoogpresterende basisschoolleerlingen.
Meer concrete tips voor onderwijs aan hoogpresterende leerlingen vind je in de volgende artikelen:
Op de meeste scholen staat rekenen-wiskunde elke dag op het programma. Het gaat ten slotte over een basisvaardigheid waar veel aandacht voor nodig is in het onderwijs. Emoties kunnen daarbij veel invloed hebben op het leren van leerlingen. Waar rekenangst een serieus en belemmerend probleem kan zijn bij het leren rekenen, kan rekenplezier juist enorm helpen. Twee uitersten dus, om heel serieus te nemen bij het leren van basisvaardigheden rekenen-wiskunde.
Rekenangst en wiskundeangst
Er is en wordt veel onderzoek gedaan naar rekenangst en wiskundeangst. Inzichten daaruit laten zien dat angst de prestaties beïnvloedt, én andersom. Het werkgeheugen speelt hierin een grote rol. Om de cirkel te doorbreken zijn succeservaringen heel belangrijk. Als leerkracht kun je daarin een centrale rol spelen.
Rekenangst: je kan er wat tegen doen!
Lukt het jou om je rekenles steeds weer zo in te richten dat ook je rekenangstige leerlingen gemotiveerd en actief leren? Hoe creëer je perspectief zodat juist deze onzekere leerlingen open en onbevangen aan een rekenopdracht beginnen, hun rekenvaardigheden uitbreiden en weer plezier beleven? Hoe vermijd je rekenangst en op welke manier kun je deze angst reduceren of zelfs wegnemen? Lees het artikel Rekenangst: je kan er wat tegen doen! (pdf, 11 MB).
Reken- en wiskundeplezier
Als je ergens plezier in hebt, leer je makkelijker. Rekenen en wiskunde kennen veel verschillende onderdelen die geleerd moeten worden, die op het eerste gezicht niet allemaal even 'plezierig’ lijken. Oefenen is daarbij een belangrijk onderdeel waar veel tijd in gaat zitten. Toch zijn er veel mogelijkheden om rekenen en wiskunde op een leuke manier aan te bieden. We doen hieronder twee suggesties:
Grote Rekendag
Elk jaar wordt De Grote Rekendag georganiseerd, waarvoor speciaal thematisch materiaal wordt ontwikkeld. Rekenen-wiskunde wordt daarbij op een andere manier aangeboden. Onderzoekend en speels leren staan centraal. Uit ervaring blijkt dat leerlingen zo'n dag veel plezier hebben en vaak niet beseffen dat dit ook rekenen is. Vaker die koppeling leggen, kan leiden tot meer rekenplezier. Meer over De Grote Rekendag:
Met plezier oefenen via rekenspelletjes
Veel leerlingen beleven plezier aan het spelen van spelletjes. Spellen bieden de mogelijkheid om te werken aan basisvaardigheden van rekenen-wiskunde. Op verschillende manieren, niveaus en onderwerpen. Zo werk je met leerlingen zowel aan kennis, inzicht als vaardigheden.
Op onderstaande websites vind je informatie over hoe je rekenspelletjes kunt inzetten:
- Spel in de rekenles: beschrijving van spellen ter ondersteuning van het rekenen in het basisonderwijs
- Rondjerekenspel: inspiratie om rekenspellen in de lessen te gebruiken
Bij rekenen-wiskunde zijn zowel vaardigheden, kennis als inzichten belangrijk. De vaardigheid van het kunnen uitvoeren van bewerkingen als optellen en aftrekken zijn heel belangrijk, maar daar ligt ook weer basiskennis aan ten grondslag. Beiden zijn nodig om rekenen-wiskunde op de basisschool te kunnen leren én te kunnen gebruiken ook in andere vakken, in het vervolgonderwijs en in de maatschappij. Bij het werken aan de basisvaardigheden rekenen-wiskunde is het noodzakelijk om dit niet smal op te vatten en vooral ook aandacht te hebben voor essentiële inzichten. In een artikel over basisvaardigheden rekenen-wiskunde in Volgens Bartjens illustreren de auteurs wat er allemaal bij basisvaardigheden rekenen-wiskunde hoort.
Leerlingen ervaren vaak een drempel bij de overgang van po naar vo, van rekenen naar wiskunde. Voor een soepele doorstroom van po naar vo is het belangrijk om aandacht te hebben voor overeenkomsten en verschillen. Leerlingen hebben in groep 7 en 8 van het po inhouden aangeboden gekregen die in de onderbouw van het vo net anders en daarom soms niet herkenbaar zijn.
In onderstaande publicaties worden voorbeelden gegeven van de verschillen tussen po en vo.
Door in andere vakken zichtbaar gebruik te maken van rekenen en wiskunde, wordt voor leerlingen duidelijker hoe je met rekenen-wiskunde bezig kunt zijn en hoe breed de mogelijkheden zijn. Bij vrijwel alle vakken zijn er mogelijkheden om rekenen-wiskunde (expliciet) te gebruiken.
Rekenen in andere vakken
Wat komt er bij kijken om binnen de school het rekenonderwijs bij verschillende vakken onder te brengen? Wat zijn de aandachtspunten? Met Rekenen in andere vakken bieden we een overzicht van werkwijzen en voorbeelden om met dit thema aan de slag gaan. De informatie is bedoeld voor (reken)coördinatoren, schoolleiding en betrokken docenten die zich inzetten om rekenen en wiskunde te verbinden met andere vakken.
Samenhang rekenen-wiskunde met ander leergebieden
Andere leergebieden bieden vaak realistische en authentieke contexten om rekenen en wiskunde toe te passen. Hoe meer contexten betekenis hebben voor leerlingen, des te meer betekenis krijgen rekenen en wiskunde voor hen. De SLO-webpagina’s over samenhang met andere leergebieden geven bredere informatie en achtergronden over verschillende aspecten van het verbinden van rekenen en wiskunde met andere onderwijsactiviteiten.
Vakoverstijgend rekenen in 3 havo-vwo (vo)
Veel leerlingen in leerjaar 3 hebben moeite met basisrekenenvaardigheden, zoals rekenen met procenten en verhoudingen. Het project Vakoverstijgend Rekenen biedt gratis lesmateriaal voor de vakken wiskunde, natuurkunde, economie en scheikunde. De aanpak van dit project is erg overzichtelijk (gebaseerd op de verhoudingstabel), waardoor leerlingen snappen wat ze aan het berekenen zijn. Die aanpak blijkt in veel situaties goed te werken, en als meerdere vakken dezelfde aanpak gebruiken krijgen leerlingen in 3 havo-vwo meer plezier in rekenen, en worden de resultaten beter. Het doel van het project is dat alle leerlingen rekenniveau 3F halen.
Bepaalde reken-wiskundige taken worden meer en meer overgenomen door ICT. Dit is van invloed op de reken-wiskundige vaardigheden die mensen nodig hebben om te functioneren in hun werk en in de samenleving. Het nadenken over welke rekenwiskundige bagage mensen nu en in de toekomst nodig hebben, is noodzakelijk om in het reken-wiskundeonderwijs de juiste doelen aan te bieden. Hierbij kun je denken aan manieren om problemen aan te pakken en op te lossen, en aan kritisch zijn bij informatie die gebaseerd is op cijfers.
Reken-wiskundige factchecking voor het basisonderwijs
SLO ontwikkelde samen met de Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken-WiskundeOnderwijs (NVORWO) voorbeeldmatig lesmateriaal voor scholen en uitgevers. Hierin laten we zien wat kinderen al op de basisschool kunnen leren om beter voorbereid te zijn op de digitale maatschappij waarin nepnieuws een steeds grotere rol speelt. Voor alle groepen 3 tot en met 8 zijn lesactiviteiten ontwikkeld die flexibel kunnen worden ingezet in elke praktijk.
Wiskunde voor Morgen
Wiskunde voor Morgen is een website van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren (NVvW) en de Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken-wiskundeonderwijs (NVORWO). De site biedt verschillende artikelen over actuele onderwijsthema’s en over reacties op recent beleid voor rekenen en wiskunde in het primair en voortgezet onderwijs. Bijvoorbeeld het artikel Welke reken-wiskundige bagage heb je nodig om volwaardig te kunnen participeren in de maatschappij?.
Het is belangrijk om toetsing en leeractiviteiten goed af te stemmen op de leerdoelen voor rekenen-wiskunde. In je onderwijs ga je uit van leerdoelen. Dat is je vertrekpunt. Je weet wat jouw leerlingen aan het einde van een schooljaar of periode moeten kennen en kunnen. Op basis daarvan bepaal je je leerdoelen. Vervolgens bedenk je op welke manier je gaat beoordelen of je leerlingen de leerdoelen hebben behaald. En je denkt na over hoe je zicht krijgt op het leerproces van je leerlingen. Tenslotte bepaal je welke activiteiten leerlingen helpen bij het bereiken van de leerdoelen.
De functie van toetsing in je onderwijs.
De positie van toetsing in je onderwijs.
Formatie evalueren in het primair onderwijs
In de publicatie Formatief evalueren in het primair onderwijs lees je wat formatief evalueren inhoudt en hoe je het kunt toepassen in je onderwijs. Ook vind je er voorbeelden uit de praktijk.
Formatief evalueren in het voortgezet onderwijs
Formatief evalueren biedt de leraar en leerlingen inzicht in het leerproces. De publicatie Formatief evalueren in het voortgezet onderwijs gaat in op wat formatief evalueren precies inhoudt en hoe de leraar het kan inpassen in de onderwijspraktijk.
Formatief evalueren rekenen-wiskunde
Formatief evalueren kun je ook goed bij rekenen-wiskunde toepassen. Belangrijk is dat je leerdoelen en bijbehorende succescriteria kunt formuleren, zodat duidelijk is wat een leerling moet doen om een volgende stap te zetten. Dat kan zowel bij leerdoelen die over leerstof gaan als bij leerdoelen die over denk- en werkwijzen gaan. Op deze pagina lees je er meer over.
Om op de juiste manier inhoud te geven aan de basisvaardigheden rekenen-wiskunde in het onderwijs, is het nodig om goed op de hoogte te zijn van actuele ontwikkelingen en inhoudelijke inzichten in wat wel en niet werkt. Professionalisering is noodzakelijk voor leerkrachten om de leerlingen een passend aanbod voor het leren van rekenen-wiskunde te kunnen geven. De school of het bestuur, maar ook de rekencoördinator kan scholing organiseren met als doel het team te (blijven) professionaliseren.
Reflectiewijzer Rekenen-Wiskunde
In de Reflectiewijzer Rekenen-Wiskunde, die door SLO in opdracht van de Inspectie van het Onderwijs is ontwikkeld, staan richtinggevende vragen. Kijk bij het thema ‘Faciliteren van het team'. De richtinggevende vragen helpen een schoolteam om met elkaar in gesprek te gaan over goed reken-wiskundeonderwijs op de school en wat daarvoor nodig is, over collegiale consultatie, etc.
De rekencoördinator en/of wiskundesectie heeft kennis van en informatie over mogelijkheden in het reken-wiskundeonderwijs. Bij het werken aan het versterken van basisvaardigheden rekenen-wiskunde is het verstandig om afstemming en coördinatie van de inhoud via hen te organiseren.
Reflectiewijzer Rekenen-Wiskunde
Eén van de thema's in de Reflectiewijzer Rekenen-Wiskunde is ‘Faciliteren van het team'. De richtinggevende vragen helpen een schoolteam na te denken over onder meer de inzet en rol van een rekencoördinator en het rekenbeleid op de school.
Netwerk rekencoördinatoren
De Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van RekenWiskundeOnderwijs (NVORWO) heeft netwerken voor en door rekencoördinatoren als één van haar speerpunten.
Er bestaan verschillende netwerken voor rekenen en wiskunde waar kennis, informatie en ervaringen worden gedeeld en uitgewisseld om elkaar en vooral het reken-wiskundeonderwijs op scholen te versterken.
De Nederlandse Vereniging voor de Ontwikkeling van RekenWiskundeOnderwijs (NVORWO) richt zich vooral op goed reken-wiskundeonderwijs in het basisonderwijs en op de Pabo's. Naast de jaarlijkse NVORWO-studiedag organiseert en ondersteunt zij landelijk verschillende rekenactiviteiten, bijvoorbeeld netwerken voor rekencoördinatoren. Volgens Bartjens, het vaktijdschrift voor reken-wiskundeonderwijs, is een orgaan van de NVORWO.
De Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren (NVvW) organiseert studiedagen, conferenties en een jaarvergadering voor wiskundeleraren uit alle sectoren van het voortgezet onderwijs en het mbo en hbo.
De Nationale Rekencoördinator Dag (NRCD) wordt jaarlijks georganiseerd door de Universiteit Utrecht.
In het artikel Samen sterker – Landelijk en regionaal netwerk rekencoördinatoren uit Volgens Bartjens lees je meer over de netwerken van rekencoördinatoren.