Zoeken

In dit document presenteert het MVT-team van SLO het vreemdetalencurriculum in Nederland zoals beschreven in officiële documenten en materialen. Het gaat in op de positie van de talen in de curricula en op de landelijk vastgestelde kaders. Daarbij ligt de focus op het primair en algemeen voortgezet onderwijs. Verder besteedt het rapport aandacht aan nationale en internationale ontwikkelingen rondom het MVT-onderwijs. Het rapport besluit met een aantal aanbevelingen.

De samenleving verlangt van het onderwijs cognitieve en sociale opbrengsten. Dat betekent ook dat leerlingen moeten worden voorbereid op een adequate deelname aan een pluralistische democratie. Dit legt een grote druk op de school en het leerplan. De vraag is echter in hoeverre het onderwijs en leraren mogen worden aangesproken op het oplossen van maatschappelijke problemen. In deze afscheidspublicatie blikt de auteur terug op de relatie tussen maatschappelijke thema’s en het leerplan en roept hij op tot een brede discussie over een integrale onderwijsvisie op het funderend onderwijs. Hij pleit voor een samenhangend curriculumraamwerk, waarin de kwalificatie- en de socialisatiefunctie van het onderwijs meer met elkaar in balans zijn en het onderwijs een duidelijk afgebakend speelveld krijgt voor het kritisch en creatief leren omgaan met maatschappelijke kwesties.

In opdracht van en in samenwerking met de Stuurgroep Watereducatie is een curriculumvoorstel watereducatie ontwikkeld met als doel het thema water in het basis- en het voortgezet onderwijs een meer vanzelfsprekende plaats te geven. Het curriculumvoorstel biedt een inhoudelijke prioritering van de vele mogelijke aspecten die aan het thema water zijn te onderscheiden. Het is bedoeld als een landelijk schooloverstijgend kader, dat uitnodigt en inspireert tot uitwerkingen op school- en klasniveau, waarbij wordt uitgegaan van eigen keuzes, inspanningen en profilering van scholen. Op basis van dit curriculumvoorstel kunnen concretere lessenplannen ontwikkeld worden in samenwerking met scholen, waterschappen en (regionale) partners. Met dit voorstel, waarin doelen en inhouden op macroniveau zijn beschreven, kunnen samenhangende keuzes voor inhouden, leermiddelen en didactiek gemaakt worden.

In 2014-2015 heeft SLO op verzoek van het ministerie van OCW trendanalyses uitgevoerd voor alle vakken in primair- en voortgezet onderwijs. Ook voor het kunst- en cultuuronderwijs is een vakspecifieke trendanalyse (VTA) uitgevoerd. De trendanalyse sluit aan op de groeiende belangstelling in het landelijke onderwijsbeleid voor meer systematische informatie over – en mogelijke discrepanties tussen – het beoogde, het uitgevoerde en het gerealiseerde curriculum. De VTA beschrijft, per onderwijssector, de huidige situatie in het vakgebied en schetst vanuit een leerplankundig perspectief de actuele ontwikkelingen in praktijk, beleid en wetenschap.

De trendanalyse klassieke talen schetst een beeld van het onderwijs klassieke talen in het kader van gymnasiale vorming op de categorale gymnasia en scholengemeenschappen in Nederland. Na een eerste inleiding over de – historische – positie en aard van het schoolvak volgt de inventarisatie van al wat het klassieke curriculum raakt. Deze inventarisatie valt in drie delen uiteen. In het eerste deel wordt het beoogde curriculum beschreven zoals formeel is vastgelegd. Het tweede deel beschrijft uitgevoerde curriculum: de huidige onderwijspraktijk van alle dag. Het derde deel biedt een overzicht van het gerealiseerde curriculum voor zover dat met cijfers kan worden onderbouwd. Deze curriculaire inventarisatie wordt geanalyseerd om te komen tot verbeterpunten en kansen. Het rapport sluit af met het signaleren van actuele ontwikkelingen op het gebied van de klassieke talen.

De trendanalyse Nederlands beschrijft en documenteert voor een aantal onderwijssectoren de stand van zaken op het gebied van het taalonderwijs Nederlands, beschreven aan de hand van een BUG-analyse (beoogd, uitgevoerd en gerealiseerd curriculum). De publicatie sluit af met een aantal curriculaire uitdagingen voor de komende jaren: meertaligheid en culturele diversiteit, een evenwichtig en samenhangend curriculum, productieve vaardigheden, kennis over taal, literatuur, toetsing en taal in andere vakken.

In opdracht van het Ministerie van OCW en in het kader van Onderwijs 2032 heeft SLO in 2015 een vooronderzoek uitgevoerd ten behoeve van een eventuele herijking en mogelijke aanpassing van kerndoelen en examenprogramma's Nederlands. Via een (beperkte) literatuurstudie van publicaties en gesprekken met experts is geprobeerd een beeld te krijgen van de door de vakgemeenschap Nederlands gewenste aanpassing van het leerplankader. Deze rapportage vat de opbrengsten samen en presenteert enkele voorlopige conclusies.

Dit richtinggevende leerplankader voor W&T is een eerste stap op weg naar leerlijnen voor W&T in het basisonderwijs, het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs. Het geeft richting aan de ontwikkeling van de leerlijnen voor het onderwijs in W&T bij de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. Ook dient het leerplankader als uitgangspunt voor de opleiding tot leraar basisonderwijs bij de uitwerking van de kennisbases voor genoemde vakken. Methodeontwikkelaars en organisaties en bedrijven meteen aanbod voor leerlingen basisonderwijs, kunnen dit leerplankader en later de leerlijnen gebruiken als richtinggevend document bij de ontwikkeling van hun aanbod.

Doel van deze trendanalyse is het in kaart brengen van het beoogde, uitgevoerde en gerealiseerde curriculum en van ontwikkelingen binnen de beroepsgerichte vakken in het vmbo, praktijkonderwijs en vso. Het gaat om een overzicht van de meest relevante ontwikkelingen die zich (naar verwachting gaan) voordoen in beleid, (onderwijs)praktijk, maatschappij en wetenschap. Daarbij wordt de vraag beantwoord wat de mogelijke consequenties van deze veranderingen zijn voor het curriculum van de beroepsgerichte vakken.