Zoeken

In deze publicatie staan drie vormen centraal, waarmee de leerling opbrengsten van leren en ontwikkeling -ter afsluiting van het Praktijkonderwijs- in beeld kan brengen: het bewijs, het certificaat en de kwalificatie. Er wordt ingegaan op de civiele waarde ervan, de inhoud, de wijze van beoordelen en de rollen, taken en verantwoordelijkheden van de betrokken actoren. De inhoud van de bewijzen, certificaten en kwalificaties geven een kader aan leer- en ontwikkelactiviteiten van leerlingen. Aan de hand van datzelfde kader kunnen ook de opbrengsten van de school duidelijk worden gemaakt. Daarom is het van belang dat goed wordt omschreven hoe het praktijkonderwijs de drie vormen 'bewijzen', 'certificering' en ‘kwalificatie’ invult.

Sinds 2007 zijn alle vormvoorschriften voor de schoolexamens vervallen. Docenten zijn nu, binnen de wettelijke kaders, vrij hun schoolexamens naar eigen inzicht in te richten. Bij dit laatste biedt SLO, op verzoek van OCW, steun in de vorm van handreikingen per vak, waarvan dit er één is. Deze handreiking voor het schoolexamen O&O wil docenten informeren over de verplichtingen en mogelijkheden betreffende de organisatie van het schoolexamen. Naast het beschrijven van de wettelijke kaders bevat de handreiking niet-voorschrijvende suggesties en adviezen voor de inrichting van het schoolexamen.

In het kader van het project Monitoring invoering geschiedenis havo/vwo heeft SLO onderzoek gedaan naar opvattingen van leerlingen over verschillende aspecten van het schoolvak. Deze publicatie doet verslag van de vraag of leerlingen goed voorbereid zijn op het school- en centraal examen, hoe zij denken over het vak geschiedenis en het nut daarvan, wat zij vinden van de tien tijdvakken en van de historische contexten.

De beroepsgerichte examenprogramma’s in de sectoren Economie, Techniek en Zorg & Welzijn van het vmbo worden in opdracht van het ministerie van OCW vereenvoudigd, verduidelijkt en geactualiseerd. Deze vernieuwing moet de fragmentatie die in de afgelopen jaren binnen het vmbo ontstaan is terugdringen, de aansluiting op het vervolgonderwijs verbeteren, de opleidingsstructuur overzichtelijker maken en het aantal examens reduceren. Ook is besloten tot ontwikkeling van één volwaardig intersectoraal examenprogramma voor het vmbo. Dit programma, waar ook groen onderdeel van zal worden, vervangt alle huidige intersectorale vmbo-programma’s. Nu de nieuwe programmastructuur is vastgesteld, heeft het ministerie van Economische Zaken (EZ), na overleg met de AOC-Raad, SLO opdracht gegeven te onderzoeken of, en hoe de huidige groene examenprogramma’s in harmonie gebracht kunnen worden met de nieuwe programmastructuur van de sectoren die onder verantwoordelijkheid vallen van het ministerie van OCW. Twee publicaties doen verslag van het onderzoek: deze publicatie beschrijft opbrengsten van interviews die tijdens het onderzoek zijn gehouden, een andere de resultaten van een documentanalyse.

De beroepsgerichte examenprogramma’s in de sectoren Economie, Techniek en Zorg & Welzijn van het vmbo worden in opdracht van het ministerie van OCW vereenvoudigd, verduidelijkt en geactualiseerd. Deze vernieuwing moet de fragmentatie die in de afgelopen jaren binnen het vmbo ontstaan is terugdringen, de aansluiting op het vervolgonderwijs verbeteren, de opleidingsstructuur overzichtelijker maken en het aantal examens reduceren. Ook is besloten tot ontwikkeling van één volwaardig intersectoraal examenprogramma voor het vmbo. Dit programma, waar ook groen onderdeel van zal worden, vervangt alle huidige intersectorale vmbo-programma’s. Nu de nieuwe programmastructuur is vastgesteld, heeft het ministerie van Economische Zaken (EZ), na overleg met de AOC-Raad, SLO opdracht gegeven te onderzoeken of, en hoe de huidige groene examenprogramma’s in harmonie gebracht kunnen worden met de nieuwe programmastructuur van de sectoren die onder verantwoordelijkheid vallen van het ministerie van OCW. Twee publicaties doen verslag van het onderzoek: deze publicatie beschrijft de resultaten van een documentanalyse, een andere bespreekt de opbrengsten van interviews die tijdens het onderzoek zijn gehouden.

Met de vernieuwing van de tweede fase in augustus 2007 werd ook het programma voor geschiedenis vernieuwd. Belangrijkste vernieuwing is het centraal stellen van het ontwikkelen van historisch besef bij leerlingen. Om dat mogelijk te maken moeten leerlingen beschikken over een gemeenschappelijke basis van historische overzichtskennis en vaardigheden. In een enquête op internet werd in de maanden maart en april 2009 aan geschiedenisdocenten die werkzaam zijn in de tweede fase (havo en vwo) gevraagd hoe op hun school invulling is gegeven aan de vernieuwde tweede fase. De vragen hadden niet alleen betrekking op de organisatie van de vernieuwde tweede fase, maar ook op de ervaringen met het nieuwe programma. De resultaten van de enquête worden in deze publicatie gepresenteerd.

Voor het vak aardrijkskunde geldt sinds 2007 een nieuw examenprogramma. De eerste examens die op dit nieuwe programma gebaseerd zijn, zijn inmiddels afgenomen. Vandaar dat de behoefte ontstond aan een nieuw vakdossier voor het vak aardrijkskunde, omdat de uitkomsten ervan bruikbaar kunnen zijn voor eventuele tussentijdse bijstellingen van het examenprogramma, voor eventuele beleidsmaatregelen van de zijde van OCW en voor verbeteracties als gewenst onderzoek, scholingsaanbod of ontwikkelwerk. In dit vakdossier wordt de huidige situatie van het vak in de tweede fase geschetst en worden aanbevelingen voor de toekomst gedaan

De voorliggende publicatie kan worden gebruikt om de schooleigen keuzes bij het inrichten van de schoolexamens economie vorm te geven. De handreiking opent met een beschrijving van de positie van het vak economie in de tweede fase. Daarbij wordt ingegaan op het werken vanuit contexten, concepten en het realiseren van transfer. Vervolgens worden de onderdelen voor het schoolexamen uitgelegd en toegelicht, zoals de klaslokaalexperimenten en keuzeonderwerpen. Tot slot wordt ingegaan op het PTA en toetsing van de schoolexamenonderdelen.

Voor vmbo-scholen is het belangrijk dat de kwaliteit van hun schoolexamens betrouwbaar en hoogstaand is. Het op peil houden van de schoolexamens en de toetsing is een activiteit die vraag om constante aandacht en een systematische aanpak. Het terugkerende karakter en de planmatige aanpak van kwaliteitsverbetering komen tot uitdrukking in de toetscyclus. Gebaseerd op deze cyclus is een is checklist met bijbehorende werkwijzers ontwikkeld. Met behulp van deze checklist is het mogelijk de kwaliteit van de huidige schoolexamens te analyseren en kunnen eventuele verbeterpunten geconstateerd worden.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft op 11 februari 2013 de Vernieuwingscommissie M&O geïnstalleerd. De commissie had als opdracht de minister te adviseren over de wenselijkheid van vernieuwing van het tweede fasevak management en organisatie en daarvoor een voorstel te doen in de vorm van een globaal examenprogramma voor havo en vwo. In dit eindrapport presenteert de commissie de beide examenprogramma's. Ze worden op een aantal aspecten nader belicht: -de verschillen met het huidige programma; -de verdeling van de examenstof over het schoolexamen en het centraal examen; -het onderscheid tussen het havo- en het vwo-programma; -de relatie tussen het nieuwe examenprogramma en dat van andere vakken, in het bijzonder economie. Verder adviseert de commissie de naam van het vak management en organisatie te veranderen in Bedrijfseconomie, ondernemerschap en financiële zelfredzaamheid. Deze nieuwe naam zorgt voor een moderne invulling en uitstraling van het vak en biedt meer duidelijkheid over de inhoud.