Zoeken

Deze publicatie kan gebruikt worden als hulpmiddel bij het gestructureerd invoeren van leren voor duurzame ontwikkeling op scholen. Keuzes op school- en docentniveau die in dit proces moeten worden gemaakt zijn het uitgangspunt in de publicatie. Wat vormt bijvoorbeeld de kern van duurzame ontwikkeling, waarin verschilt of overlapt het met andere maatschappelijke thema's of educaties, welke kennis, vaardigheden en houdingen zijn relevant, welke begrippen en thema's kunnen er worden onderscheiden, welke didactische uitgangspunten doen recht aan leren voor duurzame ontwikkeling? Een tweede deel van de publicatie gaat in op het vormgeven van leren voor duurzame ontwikkeling: het omzetten van een dagelijks onderwerp naar de lespraktijk, het verbreden van het onderwerp van vakinhoud tot schoolaanpak en het selecteren van (les)materialen.

Deze publicatie bespreekt kenmerken van een kansrijke aanpak voor het omgaan met culturele diversiteit in po- en vo-scholen. Aan de hand van een verkenning in de literatuur en onderzoek op scholen worden aandachtspunten opgesteld voor de ontwikkeling van de schoolvisie en schoolcultuur, schoolbeleid en schoolorganisaties, onderwijsinhouden, en onderwijsactiviteiten. De publicatie bevat een handreiking met richtlijnen evenals enkele portretten van po- en vo-scholen die beschrijven hoe zij omgaan met culturele diversiteit in de schoolpraktijk

Deze handreiking ondersteunt coördinatoren gezonde leefstijl, schoolleiders en leraren om het onderwijs over een gezonde leefstijl van leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs (vo) in te richten. Dat wordt gedaan door te richten op het gezamenlijk ontwerpen van een leerplan gezonde leefstijl door een ontwikkelteam binnen de school. Doel daarbij is het maken van onderwijs vanuit een bepaald didactisch idee: veranderen van gedrag in gezonde leefstijl bij leerlingen.

In december 2012 zijn kerndoel 38 voor het po, kerndoel 43 voor de onderbouw vo en kerndoel 53 voor so gewijzigd. Aan de formulering van de kerndoelen is toegevoegd "en leert respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit". Deze publicatie wil voor leraren inzichtelijk maken hoe zij invulling kunnen geven aan deze aspecten en op welke manieren de kerndoelen gerealiseerd kunnen worden. De handreiking presenteert drie vormen waarin de kerndoelaanpassing is verduidelijkt:1. een beschrijving van de aanpassing in de kerndoelen: wat zijn achterliggende motieven en wat is de betekenis daarvan voor het onderwijsaanbod?2. een uitwerking van doelen in een leerlijn: welke houdings-, vaardigheids- en kennisdoelen zijn relevant voor een specifieke leeftijdsgroep?3. het tonen van voorbeelden: hoe kan de kerndoelaanpassing in de onderwijspraktijk van verschillende sectoren gestalte krijgen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in: vakken, vakoverstijgende projecten, het benutten van buitenschools leren en instanties en aandacht voor een veilig pedagogisch klimaat.

Aanleiding voor de publicatie is de aanpassing in de kerndoelen in 2012 waarmee aandacht voor seksualiteit en seksuele diversiteit verplicht werd in het landelijk aanbod voor het primair onderwijs, de onderbouw van het voortgezet onderwijs en het speciaal onderwijs. Doel van dit rapport is het in kaart brengen van de mate waarin en de wijze waarop seksuele diversiteit in leermiddelen voorkomt en om de discussie over de inbedding van seksualiteit en seksuele diversiteit in leermiddelen te voeden. Daartoe zijn achttien leermiddelen geanalyseerd.

De titel van deze publicatie verwijst zowel naar de inhoudelijke dynamiek die er voortdurend is in allerlei leerplankwesties als naar het voortschrijdend denken over begrippen en benaderingen van leerplanontwikkeling. Veranderingen in de samenleving vragen steeds om nieuwe kennis en vaardigheden en daarmee om een blijvende ontwikkeling van ons onderwijs. Vragen als 'Hoe verloopt dit proces van leerplanontwikkeling?', 'Wat is eigenlijk een leerplan?' en 'Wat draagt het bij aan de kwaliteit van leerplanproducten?' staan daarom centraal in deze publicatie.'Leerplan in ontwikkeling' is kortom een handzame inleiding op het gebied van leerplanontwikkeling en geschikt voor schoolleiders, leraren, opleiders, beleidsmakers en andere betrokkenen bij onderwijsontwikkeling.

SLO heeft, op initiatief van de Ververs Foundation, een systematische toekomstgerichte verkenning van de wenselijke inhouden van het reken- en wiskundeonderwijs uitgevoerd. De studie is toegespitst op het onderwijs aan leerlingen van 4 tot 14/15 jaar, dat wil zeggen het basisonderwijs en de eerste fase van het voortgezet onderwijs. De vraag die in dit rapport centraal staat is wat relevante, toekomstgerichte reken- en wiskundedoelen zijn voor leerlingen in het funderend onderwijs. Welke reken- en wiskundebagage moeten leerlingen in deze fase verwerven, als bijdrage aan de voorbereiding op hun toekomstige beroep en op hun rol als burger in een informatiesamenleving?

De resultaten van PISA in de periode 2003-2009 laten een dalende lijn zien - zowel absoluut (gemiddelde scores) als relatief (positie op de internationale ranglijst) - in prestaties van Nederlandse leerlingen voor wiskunde en deels ook voor leesvaardigheid en natuurwetenschappen. Naar aanleiding hiervan heeft de directie Voortgezet Onderwijs van OCW SLO gevraagd een analyse van de PISA-uitkomsten uit te voeren waarin deze daling vanuit leerplankundig perspectief verklaard wordt. Bij deze analyse is als kapstok gehanteerd de indeling in leerplankundige verschijningsvormen: beoogd, uitgevoerd en bereikt curriculum. Met name ging het daarbij om de vraag hoe dat wat gevraagd en getoetst wordt bij PISA zich verhoudt tot de kerndoelen, de meest gebruikte methoden en de lespraktijk op basis van die methoden. Daarbij is niet alleen gekeken naar de onderbouw van het voortgezet onderwijs, maar naar de hele fase van het funderend onderwijs (4 - 15) en daarnaast ook naar de tweede fase.

Dit rapport doet verslag van een project waarin is verkend hoe de Tweede Wereldoorlog -inclusief de Holocaust- en de dekolonisatie van Nederlands-Indië voorkomen in het curriculum van het primair en voortgezet onderwijs. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen:

het beoogde curriculum: visie en bedoelingen van het leerplan, uitgewerkt in documenten en materialen;

het uitgevoerde curriculum: het-leerplan-in-actie in de feitelijke school- en klassenpraktijk en percepties van leraren daarover;

het gerealiseerde curriculum: de ervaringen en resultaten van leerlingen.

Aanleiding van dit project is de transitie die momenteel gaande is waarbij, als gevolg van het wegvallen van de generatie getuigen, herinnering geschiedenis wordt. Wat betekent dit voor de wijze waarop we in het onderwijs aandacht willen besteden aan deze tijdsperiode en kan daarbij een relatie worden gelegd met doelen voor burgerschapsonderwijs? Een los katern met bijlagen (te downloaden) presenteert de uitgebreide onderzoeksresultaten.

Losse bijlagen bij het rapport Oorlog en dekolonisatie : heroriëntatie op de Tweede Wereldoorlog en de dekolonisatie van Nederlands-Indië.