Zoeken

De afgelopen jaren werkte SLO met de Rijksuniversiteit Groningen en twaalf scholen samen aan de vertaling van een theoretisch kader voor cultuuronderwijs naar de onderwijspraktijk. Deze handreiking is het resultaat van die samenwerking. Het leerplankader biedt een structuur en een gemeenschappelijke taal waarmee cultuuronderwijs schoolbreed en in een doorlopende leerlijn kan worden ingericht en vormgegeven. Met behulp van dit kader kunnen leraren met elkaar bewuste keuzes maken voor de inhoud van hun onderwijs. De publicatie is in eerste instantie bedoeld voor cultuurcoördinatoren en leraren in primair en voortgezet onderwijs, en daarnaast voor schoolleiders, medewerkers van culturele instellingen en andere geïnteresseerden die hun cultuuronderwijs vanuit een fundament vorm willen geven.

Deze publicatie is een herziening van 'Een basis voor burgerschap : een inhoudelijke verkenning voor het funderend onderwijs' (2006). De inhoudelijke keuzes voor burgerschapsvorming zijn hierin aangescherpt, en er is een eerste voorstel voor een kernleerplan opgenomen. Dit kernleerplan heeft het eindniveau van havo/vwo als uitgangspunt genomen. Deze publicatie richt zich op scholen, ontwikkelaars en schoolondersteuners die in hun werkkaders zoeken om hun activiteiten op het gebied van burgerschapsvorming af te bakenen en richting te geven. In de uitwerking is uitgegaan van de leeftijdsgroep van 4 tot 16 jaar.

Om de aandacht voor mensenrechteneducatie een meer structurele en duurzame plaats te geven in het onderwijs is door het ministerie van Buitenlandse Zaken en in overleg met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan SLO gevraagd om mensenrechten voorbeeldmatig uit te werken als onderdeel van het leerplanvoorstel actief burgerschap en sociale integratie. Met een dergelijke leerplankundige uitwerking van mensenrechten als onderdeel van burgerschap, wordt gestreefd naar meer inzicht in en overeenstemming over kernelementen voor mensenrechteneducatie en naar een meer zichtbare samenhang met burgerschap. Het voorliggende curriculumvoorstel gaat in op de beleidscontext en geeft een toelichting op de structuur van het leerplan. In een drietal bijlagen zijn de leerplannen voor het basisonderwijs en de onder- en bovenbouw van het voortgezet onderwijs opgenomen.

Om de aandacht voor mensenrechteneducatie een meer structurele en duurzame plaats te geven in het onderwijs is door het ministerie van Buitenlandse Zaken en in overleg met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan SLO gevraagd om mensenrechten voorbeeldmatig uit te werken als onderdeel van het leerplanvoorstel actief burgerschap en sociale integratie. Met een dergelijke leerplankundige uitwerking van mensenrechten als onderdeel van burgerschap, wordt gestreefd naar meer inzicht in en overeenstemming over kernelementen voor mensenrechteneducatie en naar een meer zichtbare samenhang met burgerschap. Een vervolgstap is om te kijken hoe leermiddelen aansluiten en benut kunnen worden bij het in de praktijk brengen van deze kernelementen. In deze leermiddelenanalyse zijn exemplarisch tien leermiddelen onderzocht om zicht te krijgen op aanknopingspunten voor de invulling van mensenrechteneducatie.

Eind 2005 is een (onderwijs)wet aangenomen die scholen vraagt aandacht te besteden aan 'actief burgerschap en sociale integratie'. Centraal staat daarbij "de bereidheid en het vermogen om deel uit te maken van de gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren". Op de vraag wat hier precies wel en niet mee bedoeld wordt, gaat de overheid niet uitvoerig in: het is de bedoeling dat scholen zelf invulling geven aan het overheidsbeleid. Een gemeenschappelijk leerplankader kan eenstemmigheid over doel en inhoud van actief burgerschap bevorderen. Hiertoe heeft SLO het initiatief genomen. In deze verkennende nota worden de begrippen actief burgerschap en sociale integratie nader omschreven, op basis van een analyse van nationaal en internationaal onderwijsbeleid. Het resultaat is een leerplankader voor burgerschapsvorming in het funderend onderwijs. In de uitwerking is uitgegaan van de leeftijdsgroep van 4 tot 16 jaar.

Internationale verbondenheid, verdraagzaamheid en solidariteit zijn belangrijke doelstellingen voor scholen met het UNESCO-schoolprofiel. Om dit profiel verder te kunnen ontwikkelen heeft SLO samen met het Europees Platform een kwaliteitskader ontwikkeld. Het kader heeft verschillende functies: - Kwaliteitsborging: het bieden van een richtsnoer voor (zelf)evaluatie van de wijze waarop de UNESCO visie wordt vormgegeven in de school. - Inhoudelijke inspiratie: het zichtbaar maken van kernelementen van het UNESCO-aanbod en hoe die te realiseren in de school. - Monitoring: door middel van zelfevaluatie de voortgang van het ontwikkeltraject monitoren. - Collegiale uitwisseling: het bieden van een gezamenlijk referentiekader voor uitwisselingvan ervaringen, praktijken en materialen met andere UNESCO-scholen in het UNESCOscholennetwerk

Deze publicatie kan gebruikt worden als hulpmiddel bij het gestructureerd invoeren van leren voor duurzame ontwikkeling op scholen. Keuzes op school- en docentniveau die in dit proces moeten worden gemaakt zijn het uitgangspunt in de publicatie. Wat vormt bijvoorbeeld de kern van duurzame ontwikkeling, waarin verschilt of overlapt het met andere maatschappelijke thema's of educaties, welke kennis, vaardigheden en houdingen zijn relevant, welke begrippen en thema's kunnen er worden onderscheiden, welke didactische uitgangspunten doen recht aan leren voor duurzame ontwikkeling? Een tweede deel van de publicatie gaat in op het vormgeven van leren voor duurzame ontwikkeling: het omzetten van een dagelijks onderwerp naar de lespraktijk, het verbreden van het onderwerp van vakinhoud tot schoolaanpak en het selecteren van (les)materialen.

Deze publicatie bespreekt kenmerken van een kansrijke aanpak voor het omgaan met culturele diversiteit in po- en vo-scholen. Aan de hand van een verkenning in de literatuur en onderzoek op scholen worden aandachtspunten opgesteld voor de ontwikkeling van de schoolvisie en schoolcultuur, schoolbeleid en schoolorganisaties, onderwijsinhouden, en onderwijsactiviteiten. De publicatie bevat een handreiking met richtlijnen evenals enkele portretten van po- en vo-scholen die beschrijven hoe zij omgaan met culturele diversiteit in de schoolpraktijk

Deze handreiking ondersteunt coördinatoren gezonde leefstijl, schoolleiders en leraren om het onderwijs over een gezonde leefstijl van leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs (vo) in te richten. Dat wordt gedaan door te richten op het gezamenlijk ontwerpen van een leerplan gezonde leefstijl door een ontwikkelteam binnen de school. Doel daarbij is het maken van onderwijs vanuit een bepaald didactisch idee: veranderen van gedrag in gezonde leefstijl bij leerlingen.

In december 2012 zijn kerndoel 38 voor het po, kerndoel 43 voor de onderbouw vo en kerndoel 53 voor so gewijzigd. Aan de formulering van de kerndoelen is toegevoegd "en leert respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit". Deze publicatie wil voor leraren inzichtelijk maken hoe zij invulling kunnen geven aan deze aspecten en op welke manieren de kerndoelen gerealiseerd kunnen worden. De handreiking presenteert drie vormen waarin de kerndoelaanpassing is verduidelijkt:1. een beschrijving van de aanpassing in de kerndoelen: wat zijn achterliggende motieven en wat is de betekenis daarvan voor het onderwijsaanbod?2. een uitwerking van doelen in een leerlijn: welke houdings-, vaardigheids- en kennisdoelen zijn relevant voor een specifieke leeftijdsgroep?3. het tonen van voorbeelden: hoe kan de kerndoelaanpassing in de onderwijspraktijk van verschillende sectoren gestalte krijgen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in: vakken, vakoverstijgende projecten, het benutten van buitenschools leren en instanties en aandacht voor een veilig pedagogisch klimaat.