Zoeken

Resultaten van de zevende literatuurstudie binnen het project Het Taalonderwijs Nederlands Onderzocht (HTNO). Deze studie behandelt het domein technisch lezen. Het betreft hierbij het aanvakelijk technisch lezen in groep 3 en het voortgezet technisch lezen in groep 4 en daarna. Achtereenvolgens komen onderzoeken aan de orde die gericht zijn op: doelstellingen, beginsituatie van de leerling, onderwijsleermateriaal, onderwijsleeractiviteiten, instrumentatie en evaluatie. Een korte nabeschouwing geeft inzicht in de vraagstelling en de conclusies van het onderzoek.

Pabo's staan met ingang van het opleidingsjaar 2012-2013 voor de taak de kennisbases Nederlandse taal en rekenen-wiskunde in het curriculum te implementeren. Aan SLO is door het ministerie van OCW gevraagd nader onderzoek te doen naar de implicaties die de komst van de kennisbases heeft voor het pabocurriculum en naar de manier waarop pabo's de kennisbases implementeren. Zeven pilotpabo's hebben deelgenomen aan het onderzoek. Vanuit elke pabo wordt een casusbeschrijving gegeven waarin wordt aangegeven hoe het nieuwe curriculum eruit gaat zien en hoe de vernieuwing wordt georganiseerd.

Voor een succesvolle doorstroming van vmbo-tl naar havo en vervolgstudies is voldoende leesvaardigheid – vooral in functioneel of studerend lezen – essentieel. Het niveau van de doorstromer uit vmbo-tl sluit echter meestal niet aan bij het niveau dat wenselijk is in havo en hbo, namelijk niveau 3F respectievelijk 4F zoals dat geformuleerd is in het Referentatiekader taal en rekenen. In samenwerking met CSG Het Noordik in Almelo heeft SLO een leestraject uitgevoerd met als doel het inventariseren van de lacunes in de leesvaardigheid van vmbo-tl leerlingen. Het traject, bestaande uit vijf lessen, kan ook gebruikt worden bij het verbeteren van de leesvaardigheid.

Om de niveaus van het Referentiekader taal, dat onlangs wettelijk is vastgelegd, te concretiseren, heeft SLO samen met een docentenpanel onderzocht:-Welke voorbeelden er in het voorgezet onderwijs te vinden zijn van gesprekken en spreken op de vier niveaus van het Referentiekader taal.-Hoe het werken met het Referentiekader taal zich verhoudt tot de praktijkkennis en -ervaring van docenten Nederlands.Deze publicatie bevat voorbeelden op niveau 1F, 2F, 3F of 4F, met een toelichting waarom de opdracht en de daarbij behorende leerlingprestatie illustratief is voor het betreffende niveau, hoe die voorbeelden zijn gevonden en welke inzichten het werken met het Referentiekader heeft opgeleverd.

SLO ontwikkelt voor de schoolexamens voor alle vakken in het voortgezet onderwijs handreikingen voor de inrichting van het schoolexamen. Deze handreikingen gaan niet in op de vraag hoe het afnemen van toetsen en examens aangepast kan worden voor auditief beperkte leerlingen. De onlangs aangescherpte exameneisen kunnen voor dove en slechthorende leerligen nadelig werken, omdat zij extra belemmeringen moeten overwinnen bij taalleren. Met name bij de schoolexamens mondelinge taalvaardigheid zou dit tot onoverkomelijk lage cijfers kunnen leiden. Het is de taak van de school belemmeringen weg te nemen die een leerling wegens een beperking ondervindt in onderwijs, toetsing en examinering. Suggesties en adviezen hiervoor zijn te vinden in deze handreiking voor Nederlands.

In een rapport van de Inspectie van het onderwijs uit 2008 is geconstateerd dat een groot deel van de leerlingen in het vmbo basis- en kaderberoepsgerichte leerweg een relatieve achterstand heeft bij tekstbegrip. In de SLO pilot leestraject is daarom geprobeerd docenten beter uit te rusten bij het geven van leesvaardigheidsonderwijs. In deze publicatie wordt daarom aangegeven waar accenten moeten liggen in het leesonderwijs zoals dat is aangegeven in het Referentiekader taal en rekenen. Verder worden tips voor didactische werkvormen gegeven met voorbeelden van teksten en activiteiten daarbij. Ook is er aandacht voor het studerend lezen bij zowel het vak Nederlands als bij de beroeps- en zaakvakken.

Bij het versterken van het leerplankundig denken en handelen in de voor- en vroegschoolse educatie spelen leermiddelen en materialen een cruciale rol. Leermiddelen kunnen gezien worden als belangrijke 'dragers van het leerplan'. Om pedagogisch medewerkers en leerkrachten gericht te ondersteunen bij het kiezen van de juiste leermiddelen biedt SLO in dit katern een overzicht van alle beschikbare methoden, materialen en screeningsinstrumenten voor de drie ontwikkelingsgebieden: taal, rekenen en sociaal-emotioneel.

Resultaten van de zesde literatuurstudie binnen het project Het Taalonderwijs Nederlands Onderzocht (HTNO). Deze studie behandelt het domein mondelinge taalvaardigheid. Achtereenvolgens komen onderzoeken aan de orde die gericht zijn op: doelstellingen, beginsituatie van de leerling, onderwijsleermateriaal, onderwijsleeractiviteiten, instrumentatie en evaluatie. Een korte nabeschouwing geeft inzicht op de vraagstelling en de conclusies van het onderzoek.

Dit rapport maakt deel uit van een aantal onderzoeken en activiteiten die betrekking hebben op de aansluitingsproblematiek tussen VO en HO, met name wat betreft de vakken Nederlands, Engels en wiskunde. Het doel van dit rapport is meer zicht te krijgen op de mogelijke discrepantie tussen de schrijfvaardigheid van beginnende studenten en de schrijftaken waarmee zij in het hoger onderwijs geconfronteerd worden. Het bevat een analyse van een aantal op open wijze verzamelde schrijfopdrachten die eerstejaarsstudenten voorgelegd krijgen in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen. Dit onderzoek maakt deel uit van een langer traject van onderzoek en ontwikkeling met betrekking tot de vereiste taalvaardigheid in het hoger onderwijs.

Deze handleiding is geschreven voor en met leidsters en coördinatoren in de kinderopvang en peuterspeelzalen en leerkrachten van groep 1 en 2. Het gezamenlijke ontwikkeltraject had als doel het werken in de speelzalen en de basisschool beter op elkaar af te stemmen en een doorlopende (taal)leerlijn te ontwikkelen die door het veld wordt gedragen en in het veld is uitgeprobeerd en van voorbeelden is voorzien. De bedoeling van deze handleiding is om collega-leidsters en leerkrachten een gemeenschappelijke kennisbasis te bieden en te waarborgen dat alle jonge kinderen in de kinderopvang, peuterspeelzalen en basisscholen (in Enschede en 's-Hertogenbosch) vergelijkbare (taal)ontwikkelingskansen krijgen.