Zoeken

Deze publicatie is bedoeld voor schoolteams in het primair onderwijs die – met name in de midden- en bovenbouw – voor de vakgebieden kunstzinnige oriëntatie, taal en wereldoriëntatie gebruik willen maken van de mogelijkheden van een digi(bord)boek. De publicatie geeft handreikingen aan groepsleraren, coördinatoren en directeuren waarmee zij: - keuzes kunnen maken om te werken aan samenhang tussen de leergebieden kunstzinnige oriëntatie, taal en wereldoriëntatie; - aandacht kunnen besteden aan omgevingsgericht cultuuronderwijs binnen zelf gekozen thema's; - relaties kunnen leggen tussen een gekozen thema en kerndoelen, tussendoelen en leerlijnen (tule) en de referentieniveaus voor taal; - met behulp van een digi(bord)boek de mogelijkheden van het digitale schoolbord kunnen benutten om samenhang tussen vakken te bevorderen.

De aansluiting tussen vwo en wo is nog steeds voor verbetering vatbaar. Het wo zet zich daarvoor in door intensievere en meer interactieve studievoorlichting, het vwo door meer academische vorming. De mogelijkheden die vwo-scholen hierbij hebben worden samengevat in de term wetenschapsoriëntatie. Voor een groot aantal vakken in het voortgezet onderwijs is een analyse gemaakt die de relatie tussen dat vak en wetenschapsoriëntatie laat zien. In deze publicatie betreft dat het vak Nederlands.

Het hele onderwijsveld, van primair en speciaal (basis-)onderwijs tot en met middelbaar beroepsonderwijs, heeft te maken met de referentieniveaus, dus ook het praktijkonderwijs. Het praktijkonderwijs heeft een inspanningsverplichting om leerlingen referentieniveau 1F te laten bereiken. Voor leerlingen die kunnen doorstromen naar vervolgonderwijs is het zinvol als ook niveau 2F op onderdelen wordt behaald. Vanuit deze achtergrond heeft SLO in opdracht van het Ministerie van OCW gewerkt aan de ontwikkeling van leerroutes taal en rekenen met bijbehorende concretiseringen en voorbeelden voor het praktijkonderwijs, en aan doelenoverzichten voor de verschillende sectoren waarvoor het praktijkonderwijs opleidt. In deze publicatie zijn de doelenoverzichten bij de sectoren opgenomen.

Het hele onderwijsveld, van primair en speciaal (basis-)onderwijs tot en met middelbaar beroepsonderwijs, heeft te maken met de referentieniveaus, dus ook het praktijkonderwijs. Het praktijkonderwijs heeft een inspanningsverplichting om leerlingen referentieniveau 1F te laten bereiken. Voor leerlingen die kunnen doorstromen naar vervolgonderwijs is het zinvol als ook niveau 2F op onderdelen wordt behaald. Vanuit deze achtergrond heeft SLO in opdracht van het Ministerie van OCW gewerkt aan de ontwikkeling van leerroutes taal en rekenen met bijbehorende concretiseringen en voorbeelden voor het praktijkonderwijs, en aan doelenoverzichten voor de verschillende sectoren waarvoor het praktijkonderwijs opleidt. In deze publicatie zijn de leerroutes taal opgenomen.

In het project Tussendoelen & leerlijnen (TULE) van SLO zijn de kerndoelen van alle leergebieden uitgewerkt. Hiermee biedt SLO scholen/leraren een beeld wat er onder de globale kerndoelen verstaan kan worden. Het geeft zicht op de manier waarop bij ieder kerndoel de inhouden (kennis en vaardigheden) en activiteiten (van kinderen en leraren) kunnen worden verkaveld over de groepen 1 tot en met 8. Dit maakt de doorgaande ontwikkeling van de inhoud van het onderwijsaanbod zichtbaar. De uitwerkingen in TULE laten zien hoe de inhoudsverkaveling eruit zou kunnen zien. Van de informatie op de TULE website (tule.slo.nl) is voor alle zeven leergebieden een geprinte versie beschikbaar. Dit deel betreft het leergebied Fries.

In het project Tussendoelen & leerlijnen (TULE) van SLO zijn de kerndoelen van alle leergebieden uitgewerkt. Hiermee biedt SLO scholen/leraren een beeld wat er onder de globale kerndoelen verstaan kan worden. Het geeft zicht op de manier waarop bij ieder kerndoel de inhouden (kennis en vaardigheden) en activiteiten (van kinderen en leraren) kunnen worden verkaveld over de groepen 1 tot en met 8. Dit maakt de doorgaande ontwikkeling van de inhoud van het onderwijsaanbod zichtbaar. De uitwerkingen in TULE laten zien hoe de inhoudsverkaveling eruit zou kunnen zien. Van de informatie op de TULE website (tule.slo.nl) is voor alle zeven leergebieden een geprinte versie beschikbaar. Dit deel betreft het leergebied Nederlands.

Bij aanvang van de basisschool, op vierjarige leeftijd zijn er grote verschillen in Nederlandse taalvaardigheid tussen kinderen. Terwijl sommige kinderen dan pas in aanraking komen met de Nederlandse taal, kunnen andere kinderen al goed luisteren en praten in het Nederlands. Deze verschillen zijn voor een deel het gevolg van de sociaal-economische achtergrond van kinderen. Het taalgebruik van kinderen uit sociaal zwakkere milieus sluit minder aan bij de taalvaardigheid die op school gangbaar is. Een specifieke groep vormen de kinderen die het Nederlands als tweede taal leren. Wanneer zij op vierjarige leeftijd de basisschool binnenkomen, hebben zij vaak een veel beperktere vaardigheid in het Nederlands dan hun leeftijdgenootjes die het Nederlands als moedertaal leren. Deze brochure laat aan de hand van verschillende praktijkvoorbeelden zien dat verschillende momenten op een dag in de peuterspeelzaal zich er in principe goed voor lenen om taalontwikkeling in samenhang met ander ontwikkelingsgebieden te stimuleren.

In Lezen in het basisonderwijs opnieuw onderzocht wordt al het empirisch onderzoek weergegeven dat is verricht naar begrijpend lezen, leesbevordering en fictie in het basisonderwijs, in Nederland en Vlaanderen, vanaf 2004 tot 2014. Achtereenvolgens komen onderzoeken aan de orde die gericht zijn op: doelstellingen, beginsituatie van de leerling, onderwijsleermateriaal, onderwijsleeractiviteiten, instrumentatie en evaluatie. De publicatie is een vervolg op Lezen in het basisonderwijs (2009) waarin het onderzoek van 1969-2004 is beschreven.

De trendanalyse Nederlands beschrijft en documenteert voor een aantal onderwijssectoren de stand van zaken op het gebied van het taalonderwijs Nederlands, beschreven aan de hand van een BUG-analyse (beoogd, uitgevoerd en gerealiseerd curriculum). De publicatie sluit af met een aantal curriculaire uitdagingen voor de komende jaren: meertaligheid en culturele diversiteit, een evenwichtig en samenhangend curriculum, productieve vaardigheden, kennis over taal, literatuur, toetsing en taal in andere vakken.

In opdracht van het Ministerie van OCW en in het kader van Onderwijs 2032 heeft SLO in 2015 een vooronderzoek uitgevoerd ten behoeve van een eventuele herijking en mogelijke aanpassing van kerndoelen en examenprogramma's Nederlands. Via een (beperkte) literatuurstudie van publicaties en gesprekken met experts is geprobeerd een beeld te krijgen van de door de vakgemeenschap Nederlands gewenste aanpassing van het leerplankader. Deze rapportage vat de opbrengsten samen en presenteert enkele voorlopige conclusies.