Zoeken

Nederlandse jongeren lezen steeds minder. Minder vaak, minder lang, minder lange teksten. Woordenschat en leesvaardigheid gaan achteruit. Daardoor functioneert onze jeugd minder goed op school en in de samenleving. De Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur adviseren leesmotivatie voorop te zetten en een leesoffensief te starten om jongeren weer aan het lezen te krijgen. Stichting Lezen en SLO ontwikkelden de website Lezeninhetvmbo.nl en ondersteunde in het kader van Curriculum.nu het ontwikkelteam Nederlands, dat sterk inzet op een rijk taalcurriculum. En het Wellantcollege in Amersfoort laat zien hoeveel moois er in de praktijk al mogelijk is.

De Onderwijsinspectie luidt in de onlangs verschenen Staat van het Onderwijs 2020 de noodklok dat onder jongeren de motivatie om te lezen afneemt en het risico op laaggeletterdheid groeit. Uit het rapport Lees! van de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur blijkt dat leerlingen wel korte tekstjes lezen, maar besteden minder tijd aan het geconcentreerd lezen van langere teksten of boeken. Mede hierdoor gaat hun leesvaardigheid achteruit. Dat heeft gevolgen voor hun functioneren op school en in de samenleving. Omdat plezier in lezen vaak een zaak is van school én ouders zou de mr dit onderwerp volgend schooljaar hoog op de agenda kunnen zetten.

Teksten in schoolboeken zijn dikwijls tamelijk arm: weinig variatie in woorden, slechte verbanden tussen zinnen, compact en vol school- en vaktaal. Vaak zijn die tekstjes precies afgestemd op de vragen die altijd bij zo’n tekst moeten worden beantwoord. In dit artikel beschrijven Dolf Janson en Joanneke Prenger waarom je beter zelf teksten kunt selecteren en waar je die kunt vinden.

Een schoolbibliotheek vol hippe jeugdboeken. Gezellige leeshoekjes in de klassen. Leerlingen die elkaar boeken aanraden. En enthousiaste leerkrachten die zorgen dat alles op school lezen ademt. Dat is CKC Het Stroomdal in Zuidlaren. Het team stopte drie jaar geleden met haar methode voor begrijpend lezen, taal en spelling en gooide het leesonderwijs over een heel andere boeg.

Artikel uit SLO Context PO, nr. 20

Anke Herder, leerplanontwikkelaar Nederlands bij SLO, deed aan de Rijksuniversiteit Groningen promotieonderzoek naar de interactie tussen leerlingen die samen aan het schrijven zijn tijdens onderzoekend leren. Alles wijst erop dat samenwerkend schrijven zowel de taal- als denkontwikkeling kan bevorderen. En andersom: “Samen schrijven is doel en middel tegelijk.”

Artikel uit SLO Context PO, nr. 20

De doelen mondelinge taalvaardigheid – luisteren, spreken en gesprekken voeren – komen er in de onderwijspraktijk veelal bekaaid van af. Zo blijkt uit de peiling van de Inspectie van het Onderwijs in het basisonderwijs dat expliciete leerdoelen mondelinge taalvaardigheid relatief onbekend en niet leidend zijn. Een doordacht curriculum mondelinge taalvaardigheid biedt kansen om leerlingen te motiveren voor het schoolvak Nederlands.

Artikel uit Levende Talen Magazine 2021, nummer 1

Het gaat niet goed met het tekstbegrip van de Nederlandse middelbare scholier. Eén waarschijnlijke verklaring hiervoor is dat het Nederlandse leesonderwijs in het voortgezet onderwijs vanuit wetenschappelijk oogpunt nogal verouderd is. In dit eerste artikel van een tweeluik komt het meest prominente leesonderdeel van leergangen Nederlands aan de orde: de leesstrategieën. Want gebeurt er in de leergangen eigenlijk wel zoiets als strategie-instructie?

Artikel uit Levende Talen Magazine 2021, nummer 1

"Er zijn veel goede initiatieven om lezen te bevorderen, maar van cruciaal belang voor goed leesonderwijs is een doorlopende leerlijn van po tot en met vo", stellen de taalexperts en curriculumontwikkelaars Joanneke Prenger en Gerdineke van Silfhout van SLO. "We moeten toe naar leesonderwijs dat kinderen en jongeren motiveert en aanzet tot diep geconcentreerd lezen, zodat ze de samenhang en de betekenis van een tekst ervaren. Een goede leesvaardigheid is immers essentieel voor persoonlijk leven, een succesvolle schoolcarrière en voor het functioneren in de maatschappij."

Artikel uit Van Twaalf tot Achttien maart 2021

Het gaat niet goed met het tekstbegrip van de Nederlandse middelbare scholier. Eén waarschijnlijke verklaring hiervoor is dat het Nederlandse leesonderwijs in het voortgezet onderwijs vanuit wetenschappelijk oogpunt nogal verouderd is. In dit tweede artikel van een tweeluik wordt de didactisch-inhoudelijke aanpak van leestaken in leergangen Nederlands geanalyseerd – een analyse die ook voor de leesles bij de moderne vreemde talen zeer relevant kan zijn. Moeten leerlingen niet eens wat anders doen dan steeds weer vragen beantwoorden bij één smaakvolle tijdschrifttekst?

Artikel uit Levende Talen Magazine 2021, nummer 2

Als Lissa Brugmans bij wereldoriëntatie de Tweede Wereldoorlog behandelt, geeft ze tegelijkertijd les in rekenen en taal. Haar leerlingen vinden deze manier van les krijgen geweldig: “Ze staan allemaal aan.” Ook Karianne Djoyoadhiningrat-Hol, oud-SLO'er, is groot voorstander van het aanbrengen van samenhang tussen wereldoriëntatie en taal en/of rekenen. Met collega’s en het onderwijsveld heeft ze een stappenplan Kansen voor samenhang ontwikkeld waarmee leerkrachten zelf aan de slag kunnen.

Artikel uit SLO Context PO juni 2021