Zoeken

Leerlingen moeten in het vmbo al op jonge leeftijd de keuze maken voor een beroepsgericht programma. In de praktijk blijkt deze keuze niet altijd de juiste te zijn. De beroepsgerichte vakken in het vmbo zijn uitermate geschikt om leerlingen praktische, praktijknabije ervaringen op te laten doen die in het kader van loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) belangrijk zijn en de leerling kunnen helpen bij het maken van de keuze voor een vervolgopleiding. Deze handreiking heeft tot doel docenten en mentoren inzicht te geven in de mogelijkheden om vorm te geven aan LOB in de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen van het vmbo.

'Draaiboek buddystage' bevat een voorbeeldopzet voor een zogenaamde "buddystage" in het kader van Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB). Bij een buddystage loopt een vmbo-leerling twee werkdagen mee met een stagiair in het mbo. De mbo-stagiair wordt de "buddy" van de leerling genoemd. De buddystage is een mogelijk onderdeel van het programma LOB in de vierde klas. Het doel van de buddystage is het ontwikkelen van opleidingsbeelden bij de leerling. Deze opzet is bedoeld als voorbeeld. Indien gewenst kunnen de opdrachten, aanwijzingen en draaiboek aan de eigen situatie aangepast worden.

Leerlingen moeten zichzelf leren kennen voordat ze keuzes kunnen maken over hun loopbaan.Complicerende factor hierbij is dat ze dat in het vmbo al op zeer jonge leeftijd moeten doen. Dit stelt hoge eisen aan de inhoud en de kwaliteit van loopbaanoriëntatie en begeleiding. Willen scholen de leerling centraal stellen en aandacht besteden aan de individuele loopbaan van de leerling dan zal daar binnen het programma structureel aandacht aan besteed moetenworden. Deze publicatie is dan ook bedoeld als een handreiking voor managers, coördinatoren, decanen en mentoren die serieus werk willen maken van LOB en zowel visie als beleid aan willen scherpen.

Studieloopbaanbegeleiding (SLB) is gericht op de begeleiding van deelnemers bij hun leerproces gedurende de gehele studie; startpunt bij deze begeleiding is de intake. De begeleiding is gericht op het primaire proces en draait zowel om persoonlijke begeleiding als om het wat en het hoe van het leren. Naast de kerntaken 1 en 2 uit het document Leren, Loopbaan en Burgerschap gaat het tijdens studieloopbaanbegeleiding ook om motivatie, inzet, het maken van keuzes, zelfstandig leren, samenwerken, het vermogen om kritisch naar de eigen ontwikkeling te kijken enzovoorts. Belangrijke hulpmiddelen daarbij zijn het portfolio waarmee de deelnemer de eigen leerontwikkeling (en geleverde prestaties) en het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) in beeld brengt. Daarbij richt studieloopbaanbegeleiding zich ook op de ontwikkeling van algemene vaardigheden en het ontwikkelen van een professionele attitude en professioneel gedrag: feedback geven, reflectie op eigen persoonlijke en professionele kwaliteiten, kunnen werken in teams, projectmatig werken, plannen, zelfstandig leren, collegialiteit, enzovoort. Door studieloopbaanbegeleiding leert de deelnemer vaardigheden die onmisbaar zijn om leven, leren en werken vorm te geven.

Al enkele jaren is een betere aansluiting in de beroepskolom een belangrijke ambitie binnen het onderwijsbeleid. Met de invoering van de nieuwe kwalificatiestructuur in het mbo in 2010 dreigt er een situatie te ontstaan, waarbij opnieuw een breuk kan ontstaan in de doorlopende leerlijnen, doordat het mbo zich competentiegericht ontwikkelt en het vmbo de eindtermenstructuur handhaaft. Deze ontwikkeling vormde de aanleiding voor een aantal vmbo scholen om met het Noorderpoortcollege vmbo en mbo een project te starten waarin vmbo en mbo instrumenten zouden gaan ontwikkelen omcompetentieontwikkeling van leerlingen in het vmbo te herkennen, erkennen en waarderen aan de hand van een te ontwikkelen standaard. De insteek hierbij is gebruik te maken van het KBB competentiemodel van SHL met 25 generieke competenties. De nieuwe mbo competentiegerichte kwalificatiedossiers zijn gebaseerd op dit competentiemodel. Door het hanteren van dezelfde terminologie betekent dit dat het mbo vervolgens kan aansluiten op de competentieontwikkeling van de vmbo-leerling.